ALYMLAR ADAMLARYŇ JUDA KÖP DUZ IÝÝÄNDIKLERINI AÝDÝARLAR
Alymlaryň pikirine görä, tutuş adamzadyň saglygyny gowulandyrmak üçin iýilýän nahar duzunyň mukdaryny azaltmalydyr. Olar Birleşen milletler guramasyny geljekki 10 ýylyň içinde dünýäde duzuň sarp edilmegini azaltmak ugrunda degişli çäreleri geçirmäge çagyrýarlar.
British Medical Journal atly britan lukmançylyk žurnalynda çap edilen barlaglaryň netijelerinde indiki 10 ýylyň içinde ulanyljak duzuň mukdaryny bary-ýogy 15% azaldylsa, 8,5 million adamyň janyny halas edip bolar diýip aýdylýar.
Ylmy işiň awtorlary çilim çekmeklige garşy göreşden soň, adamlaryň iýmitindäki artykmaç duzuň azaldylmagynyň planetanyň ýaşaýjylarynyň saglygyny gowulandyrmagyň iň netijeli usulydygyna BMG-niň ünsüni çekýär.
Alymlaryň pikirine görä, adamlaryň duzy az iýmeklerini jemgyýetçilik mahabatlandyrmaly arkaly däl-de, döwletiň azyk senagatynyň düzgünleşdirilmegi arkaly gazanylmaly.
Sebäbi adamyň bedenine iýmit bilen düşýän duzuň köp mukdary azyk kärhanalarynda önüm taýýarlananda goşulýar.
Ylmy işiň awtorlarynyň belleýşi ýaly, öň duzuň adam saglygyna ýaramaz täsir edýändigi barada käbir şübheler bolan bolsa-da, indi bu şübheler bütinleý aýrylandyr. Duzuň ýaramaz täsir edýändigi doly subut edilendir.
Duz – gan basyş – infarkt
Duzuň gan basyşyny ýokralandyrýandygy we ýürek-damar keselleriniň döremek töwekgelligini artdyrýandygy öňden mälim zat. Muňa köp sanly barlaglar şaýatlyk edýärler.
Alymlar dünýädäki ähli adamlar öz iýmitlerinde duzuň ulanylmagyny ep-esli azaltmalydyr diýip hasaplaýarlar.
Amerikada häzirki wagtda ulanylýan duzuň mukdarynyň üçden bir bölegini kemeltseler, bu saglygy goraýyş ulgamynda 24 milliard dollary tygşytlap, müňlerçe adamyň halas edilmegine mümkinçilik berer.
Ähli infarktlaryň we yüregagyry tutgaýlarynyň 70%-mi ösüp barýan ýurtlaryň paýyna düşýär. Şol sebäpli barlaglary geçiren alymlar iýmitdäki duzuň azaldylmagy global netijeleri berer diýip hasaplaýarlar.
Emma duzy gaýtadan işleýän senagatynyň wekillik edýän guramasy – Demirgazyk Amerikanyň duz Instituty – barlaglaryň netijeleri bilen ylalaşmaýar. Ol duzuň ulanylyş mukdaryny azaltmak zerurlygynyň hakyky ylmy maglumatlara däl-de, ilatyň arasynda ýaýran toslamalara esaslanan diýip hasaplaýar.
Ulanylan WEB Salgy
