• Makalalar
  • Göwrelilik
  • Sagdyn çaga

Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.

1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (4 Ses)

UYAHSÜnsüň ýetmezçiligi we aşa hereketjeňlik sindromy (ÜÝAHS) – merkezi nerw ulgamynyň işiniň bozulmagy netijesinde ruhy we emosional ösüşiň üýtgemegi bilen häsiýetlendirilýän ýagdaýdyr. Beýnide noradrenaliniň we dofaminiň ýetmezçiligi netijesinde ünsüňi jemleme, çözgüt tapma ýaly endiklere jogapkär merkezleriň beýni öýjükleriniň arasynda aragatnaşyk bozulýandyr.

Dünýäde, statistika boýunça gyzjagazlar bilen deňeşdirlende, oglanjyklarda 3 esse ýygy duş gelýär.

Dowamy

  • 699 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (2 Ses)

ulynyn diyenini etmedik uwlarGÖR, ILIŇ ÇAGASY BELA ÝALY...

↪ Ene-atanyň düşünişi: Çagam utansyn we özünden gowy çagalardan görelde alsyn.

↪ Çaganyň düşünişi: Iliň çagasyny menden gowy görýärler. Men hiç kimçe ýok. Dogulmadyk bolsam gowy bolardy.

↪ Zyýansyz ýoly: Çagaňyza başarnyklaryna guwanýandygyňyzy bildiriň we gowşak taraplary barada ony hiç kime deňemän gürrüň ediň. Ondan kynçylyk çekýän zatlary barada soraň we hemişe kömege, goldawa taýýardygyňyzy düşündiriň.

Dowamy

  • 794 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.50 (8 Ses)

childhood obesity in turkmenistanSaglygyň täze hasabata syny we Türkmenistanyň Saglyk ministrligine we BSGG guramasyna maslahatlary

Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy (BSGG) 2021-nji ýylyň maý aýynda BSGG-nyň Ýewropa boýunça çagalaryň arasynda aşa semizlige gözegçilik ediş başlangyjynyň (COSI) hasabatynyň dördünji tapgyryny (2015–2017 ýyllar üçin) çap etdi. Maglumatlary yzygiderli ýygnamak we derňemek, Ýewropada çagalaryň arasynda aşa semizlik ýagdaýyna we onuň ösüş depginine has gowy düşünmäge we ýurtlaryň arasynda deňeşdirmeler geçirmäge mümkinçilik berýär. Maglumatlara görä, BSGG-nyň Ýewropa sebitinde (içine Türkmenistan hem girýär) çagalaryň arasyndaky aşa semizlik jemgyýetçilik saglygynyň esasy meselesi bolmagyna galýar.

Dowamy

  • 1447 gezek okalan

DAUN SINDROMY BARADA FAKTLAR

  • Lukman
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (4 Ses)

daun sindromyDaun sindromy adamda bir artykmaç hromosomanyň bolmagy bilen häsiýetlendirilýär. Soňky ýyllarda Daun sindromy has hem köpeldi we Daun sindromly çagalaryň ömürleri barha uzaýar.

Daun sindromy näme?

Daun sindromly adamda bir artykmaç hromosoma bolýar. Hromosomalar bedendäki gen "haltajyklarydyrlar". Olar çaga göwredekä onuň bedeniniň gurluşyny we işleýşini kesgitleýärler. Adatça, çaga 46 hromosomaly dogulýar. Daun sindromly çagalarda bu hromosomalaryň biriniň, ýagny 21-nji hromosomanyň, artykmaç kopiýasy bolýar. Lukmançylykda artykmaç hromosomanyň bolmagyna "trisomy" diýilýär. Şonuň üçin, Daun sindromyna "Trisomy 21" hem diýilýär. Bu artykmaç kopiýa bäbegiň bedeniniň we beýnisiniň ösüşini üýtgedýär – bu bolsa bäbek üçin psihiki we fiziki kynçylyklary döredip bilýär.

Dowamy

  • 1264 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (3 Ses)

Poliomiýelitpoliomiyelit (polio) örän ýokanç kesel bolup, esasan 5 ýaşdan kiçi çagalara täsir edýär. Poliomiýelit wirusy adamdan adama nejesat-agyz ýoly arkaly, käbir ýagdaýlarda hem, zäherlenen suw ýa iýmit arkaly ýokuşýar. Wirus içegede köpelýär we nerw ulgamyna hüjüm edip, adamy ysmaz edýär. Wirusy köplenç ýokuşan adamlar (esasan çagalar) nejesatlarynyň üsti bilen ýaýradýarlar. Bu esasan gigeýana we sanitariýa şertleri ýaramaz ýerlerde çalt ýaýraýar.

Ýabany poliowirusyň 3 görnüşi bar we onuň 2-nji görnüşi 1999-njy ýylda doly ýok edildi. 3-nji görnüşli poliowirus hem 2012-nji ýyldan bäri hasaba alynmady. Şonuň üçin, 2-nji we 3-nji görnüşler "global taýdan ýok edildi" diýlip ykrar edildi. Häzirki 2020-nji ýylda ýabany poliowirusyň 1-nji görnüşi iki ýurda ýaýramagyny dowam edýär: Päkistan we Owganystan.

Dowamy

  • 1260 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (7 Ses)

caga ene suydi2020-nji ýylyň 1-7 awgust aralygy Çagany Ene Süýdi Bilen Iýmitlendirmegiň Bütindünýä Hepdeligi. Bu hepdeligiň esasy mowzugy "Planetamyzyň has sagdyn bolmasy üçin çagany ene süýdi bilen iýmitlendirmegi goldamakdyr". Bu mowzukdan ugur alyp, Saglyk UNICEF guramasyny we Saglyk Ministrligini çagany ene süýdi bilen iýmitlendirmekde ilata maslahat we goldaw berme hyzmatlaryny ösdürmäge çagyrýar. Ýurdumyzda bu mowzukda esasy meseleleriň biri ene süýdüniň peýdasy barada türkmen dilindäki maglumatlaryň ýetmezçiligidir. Şeýle maglumatlar diňe eneler üçin däl-de, atalar üçin hem çykarylmaly we düşündirilmeli. Ene-atalaryň kän soraýan soraglaryna jogap berýän sosial mediýa hasaby ýa-da web sahypasy açylmaly. Kynçylyklar ýüze çykanda kimden we nireden tiz konsultasiýa alyp bolýandygy anyk görkezilmeli. Çaga ene süýdi bilen iýmitlendirilende diňe çaga däl, bütin maşgala we jemgyýet utýar. Şonuň üçin, düşündiriş işleri diňe enä gönükdirilmän, atalary, maşgala agzalaryny, iş berijileri hem öz içine almaly. Çaga emdirýän işgär eneler üçin, kanuna görä, çagany wagtly-wagtynda emdirmäne amatly iş şertleri döredilmeli.

Dowamy

  • 1740 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.50 (8 Ses)

KCIBYKöplenç doglan wagtyndan başlap kiçijik çagada nerw ulgamynyň keselleri, has ýygy hem kelle çanagynyň içki basyşynyň ýokarlanmagy (KÇIBÝ) ýüze çykýar. Il arasynda bu ýagdaýy "çerepnoý dawleniýe" ýa-da "çerepnoýy galdy" diýip belleýärler. Bu kesel kesgidi häzir çagalaryň 80%-de kesgitlenip, ene-atalary uly alada goýýar.

Basyş nähili peýda bolýar?

Dowamy

  • 2392 gezek okalan

NÄME ÜÇIN ÇAGALAR ZALYM BOLÝAR?

  • Hyzmatdaşymyz
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (6 Ses)

zalym cagalarEger siz çagaňyzyň synpdaşlaryna azar berýändigini bilseňiz, näme ederdiňiz? Ýa çagaňyza şol häsiýeti bilen şeýle rehimsiz dünýäde ýaşamak has ýeňil bolar öýderdiňizmi?

Rubi-Sem Ýanza azar berip başlanlarynda, ol 10 ýaşyndady. Angliýadan Welse göçüp baranyna gaty az wagt bolupdy we täze synpdaşlary onuň gürleýşine, galyberse-de, daş keşbine gülüşýärdiler.

Ol şeýle gürrüň berýär: "Meniň üçin hemme zat bimanydy. Men nätanyş bir ýere göçüp bardym, hiç kimi tanamaýaryn, adamlar meni halamaýar. Bu zatlaryň sebäbine düşünmeýärdim".

Dowamy

  • 1829 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (2 Ses)

antibiotik durnuklylygySoragy geň görmäň! Gerek däl ýerinde antibiotik serişdelerini ulanan wagtymyz biz, ine, şeýle türgenleşik geçýäris. Meselem, çaga sowuklanda-da şeýle bolýar. Emma aslynda sowuklamanyň gyzdyrmak, burnuň akmagy we bokurdagyň agyrmagy ýaly alamatlary wirus zerarly ýüze çykýar. Ýagny, köp ýagdaýlarda sowuklama wirusly keseldir. Wirus bolsa düýbünden bakteriýa däldir.

Çaganyň sowuklamasynda ulanylýan antibiotikler wirusa hiç hili täsir etmeýär. Emma sagdyn adamda bar bolan bakteriýalara welin ol ters täsir edýär. Ýagny, doly bolmadyk möçberde we doly bolmadyk tapgyrda goýberilen antibiotikler şol bakteriýalary adatdakydan güýçlendirýär. Geljekde çagada nähilidir bir bakteriýaly kesel dörände, şol antibiotikler bolmalysy ýaly kömek edip bilmeýär. Inçekesel, öýken sowuklamasy, sözenek we ýiti içege keseli bolan salmonellez ýaly bakteriýaly keselleri bejermekde asla peýda etmeýär.

Dowamy

  • 1345 gezek okalan