Okyjylardan redaksiýa gelýän soraglara jogaplar. Soraglara ýurist jogap berdi.

Iş berijiniň aýal maşgalany göwreliligi sebäpli işe almazlyga ýa-da dekrede gitmänkä işden çykarmaga hukugy barmy?

Jogap: Türkmenistanyň Zähmet Kodeksiniň 241-nji maddasynyň 1-nji bölümine laýyklykda, aýal maşgalany göwreliligi sebäpli işe almakdan boýun gaçyrmak gadagandyr. Türkmenistanyň Jenaýat Kodeksiniň 152-nji maddasyna laýyklykda, ýokarda görkezilen sebäp boýunça aýal maşgalalary işe almakdan boýun gaçyrandygy ýa-da esassyz işden çykarandygy üçin kärhanalaryň ýolbaşçylary we olaryň orunbasarlary jogapkärçilik çekýärler.

1.   1 Teswir

Salam, Saglyk redaksiýasy!

Men türkmen. Daşary ýurtda lukmançylyk ugrundan okaýaryn. Siziň reproduktiw (önelgelilik) saglyk baradaky, ýaşlar üçin niýetlenen döwrebap maglumatlaryňyz maňa örän ýaraýar. Men köplenç sosial ulgamlarda siziň makalalaryňyzy dost-ýarlarym bilen paýlaşýaryn. Köplenç halatlarda tanyşlarym, şeýle hem tanamaýan adamlarym maňa: «Sen näme üçin köpçülik bilen beýle zatlary paýlaşýaň?! Bizde bu zatlary aýtmak bolanok, biziň ata-babalarymyz bu barada aýtmandyrlar, türkmençilikde bu zatlar aýdylmaýar» diýýärler. Esasan-da, prezerwatiw, jynsy gatnaşyklar arkaly geçýän ýokanç keseller, kontrasepsiýa, çaga aýyrtmak (abort), islenmeýän göwreliligiň öňüni almak baradaky ylmy we döwrebap maglumatlar şeýle reaksiýa döredýär.

Orta asyryň düşünjelerine eýermegi hem-de biziň ýaşlarymyzyň saglygyna we geljegine gönüden-göni täsir edýän ylmy-takyk maglumatlary paýlaşmazlygy talap edende, söhbetdeşim meniň haýsy hukuklarymy bozýarka?

Meret

1.   3 Teswir

Salam Saglyk redaksiýasy,

Bejergide göýberen ýalňyşlyklary üçin lukman nähili jogapkärçilik çekýär?

Okyjy

1.   6 Teswir

1. Biziň kanunçylygymyzda dekret nähili kesgitlenilýär?

Işleýän göwreli aýallara çaga dogumyndan öň we soň belli bir wagtyň dowamynda işden galmaga berilýän rugsada dekret ýa-da göwrelilik rugsady diýilýär.

Türkmenistanyň Zähmet Kodeksiniň 96-njy maddasyna laýyklykda, dekrede çykmak we dekret puluny almak düzgünleri ýörite ygtyýarly organ bolan, Türkmenistanyň Zähmet we Ilaty Durmuş Taýdan Goramak Minstrliginiň Türkmenistanyň Saglygy Goraýyş we Derman Senagaty Ministrligi, Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet Ministrligi, hem-de Türkmenistanyň Kärdeşler Arkalaşyklarynyň Milli Merkezi bilen ylalaşygy esasynda tassyklanylandyr.

1.   0 Teswir

Hukukçy Maýagözel Baýramowanyň Saglygyň soraglaryna beren jogaplary

Biziň jemgyýetimizde çagalara garşy zorlugyň esasy sebäpleri

Çagalara garşy öýdäki zorluk, gynansakda, köp maşgala täsir edýän pajygadyr. Öýdäki zorluk maşgaladaky zorluk diýip hem atlandyrylýar. Çagalar ýygy-ýygydan ene-atalarynyň fiziki täsirlerine duçar bolýarlar. Olara urulmak we jezalandyrylmagyň beýleki görnüşleri degişlidir. Biziň jemgyýetimizde zorlamalar diňe bir däl, eýsem dürli derejedäki we medeniýetdäki maşgalalarda bolup geçýär.

Birleşen Milletler Guramasynyň Çaga Hukuklary Konwensiýasyna we 2014-nji ýylda ýurdumyzda kabul edilen "Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda" kanunyna görä, çaga 18 ýaşyna ýetmedik adamdyr.

1.   4 Teswir

Rus dilinde ýazylan makalanyň terjimesi: Как защититься от семейного насилия: советы юриста

Meniň hukuklarym nähili we men maşgalamda yzygiderli zorluga duçar bolsam nähili hereket etmeli? Sizden maşgala zorlugyndan gutulmagyň ýollaryny paýlaşmagyňyzy haýyş edýärin.

Zenan hukuklary Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň esasy kanuny hem-de beýleki kanun çykaryjy aktlar tarapyndan goralýar. Zenanyň we erkegiň hak-hukuklary we olardan peýdalanmak mümkinçilikleri deňdir. Ol hak-hukuklary goraýan kanunyň bozulan ýagdaýynda degişli adam kanuna görä jogapkärçilik çekýär. Döwlet her bir raýatyň öňünde jogapkärli we onuň erkin ösmegini üpjün etmäge, onuň erkinligini, abraýyny, mertebesini, eldegirmesizligini, we şahsyýetiň esasy hak-hukuklaryny goramaga borçludyr.

1.   1 Teswir

Her ýylyň 3-nji dekabrynda dünýa birleşigi Maýyplaryň halkara gününi belleýär. Bu sene 1992-nji ýylda BMG-nyň Baş Assambleýasy tarapyndan ykrar edildi. Maýyplar ýa-da mümkinçilikleri çäkli adamlar, ýer ýüzüniň her bir adamsy ýaly, kemsidilmäniň islendik görnüşinden goralmalydyr, deň mümkinçiliklere we hukuklara eýe bolmalydyr.

Adam öz durmuşynda biygtyýar garaşylmadyk agyr ahwalatlara duçar bolup, döwlet tarapyndan, şeýle hem jemgyýet tarapyndan ahlak we maddy goldawa mätäçlik duýup biler. Köplenç, esasan agyr durmuş ýagdaýlarynda, adam gönüden-göni öz daş-töweregindäki adamlaryň kömegine mätäç bolýar.

1.   8 Teswir

1.   10 Teswir

Bu eýýäm birinji gezek däldi. Urgulara çydap bilmän aglaýan Marala: "Näme üçin maňa durmuşa çykdyň? Meniň başga aýalym, çagalarym bar. Gözüm seni görmesin" diýip gaharly gygyrýan Myrada, hatda ejesi bilen kakasy hem garşylyk görkezmeýärdiler, garşylyk görkezjek hem bolmaýardylar. Myrat bilen Maralyň durmuş guranyna ýaňy bir ýyl bolupdy. Olaryň gyz bäbejigi hem doguldy. Emma bu bir ýyl Maral üçin dowzaha öwrüldi. Myrat ony günde diýen ýaly urýardy. "Äriň ikinji hudaýyňdyr" diýen düşünje bilen terbiýe alan Maral bolsa çydaýardy. Adamsynyň ony urýany barada hatda ene-atasyna hem aýtmaýardy. "Egerde Maralyň ejesi ony öýüne alyp gitmedik bolsa, bu öýden görgüliniň ölüsi çykardy" diýip, goňşulary habar berdiler.

1.   7 Teswir

Aýallara zulum edilmegine garşy göreşmegiň Halkara güni 1981-nji ýylyň 25-nji noýabrynda syýasy işjeň zenanlar tarapyndan bellenilip başlandy we 1999-njy ýylyň 17-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasy (BMG) tarapyndan Halkara güni diýlip yglan edildi. Bu bellenilýän Halkara günüň dowamynda BMG-nyň Baş Assambleýasy halkara guramalara we hökümetlere degişli bolmadyk guramalara aýallara zulum edilmegine garşy göreş babatda iş çärelerini geçirmegi teklip etdi. Şeýle bolsa-da, käbir alymlaryň geçiren derňemeleriniň esasynda, dünýäde aýallara garşy zorluk edilmesi, maşgalada erkek bilen aýalyň arasyndaky deňsizlik, aýallary jynsy gatnaşyklara mejbur edýän zorluk, erkek oglanlar tarapyndan jynsy gatnaşyk etmek maksady bilen edilýän hereketler we kemsitmeler ýyllaryň geçmegi bilen käbir ýurtlarda kemelsede, käbir ýurtlarda artýar.

1.   19 Teswir