Üns ber! Biziň saýtymyzyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtyň sahypalarynda berilýän maglumatlaryň esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salmagy ähtimal. Lukmanlar saýtyň üsti bilen size bejeriş berip bilenoklar. Lukmanlaryň jogaplary, makalalar, jemgyýetçiligiň teswirleri diňe maslahat hökmünde kabul edilmeli.
1. Biziň kanunçylygymyzda dekret nähili kesgitlenilýär?
Işleýän göwreli aýallara çaga dogumyndan öň we soň belli bir wagtyň dowamynda işden galmaga berilýän rugsada dekret ýa-da göwrelilik rugsady diýilýär.
Türkmenistanyň Zähmet Kodeksiniň 96-njy maddasyna laýyklykda, dekrede çykmak we dekret puluny almak düzgünleri ýörite ygtyýarly organ bolan, Türkmenistanyň Zähmet we Ilaty Durmuş Taýdan Goramak Minstrliginiň Türkmenistanyň Saglygy Goraýyş we Derman Senagaty Ministrligi, Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet Ministrligi, hem-de Türkmenistanyň Kärdeşler Arkalaşyklarynyň Milli Merkezi bilen ylalaşygy esasynda tassyklanylandyr.
1. Как определяется декретный отпуск в нашем законодательстве?
Декретный отпуск – это отпуск по беременности и родам, предоставляемый работающим женщинам на установленный период времени до и после рождения ребёнка.
В соответствии со ст. 96 Трудового кодекса Туркменистана, порядок предоставления отпуска и выплаты государственного пособия по беременности и родам утверждается специально уполномоченным органом, Министерством труда и социальной защиты населения Туркменистана, по согласованию с Министерством здравоохранения и медицинской промышленности Туркменистана, Министерством финансов и экономики Туркменистана, и Национальным центром профессиональных союзов Туркменистана.
На вопросы Saglyk ответила Mаягозель Байрамовна, юрист.
Основные причины домашнего насилия над детьми в нашем обществе
Домашнее насилие над детьми – это настоящая трагедия, которая, к сожалению, затрагивает многие семьи. Домашнее насилие называется также семейным или бытовым. Дети регулярно подвергаются физическому воздействию со стороны родителей. Они испытывают на себе побои и другие виды наказания. В нашем обществе акты насилия совершаются в семьях различного уровня культурной, религиозной и социальной принадлежности.
Основываясь на Конвенции ООН о правах ребёнка и в соответствии с Законом «О Государственных гарантиях прав ребенка», принятым в 2014 году, в Туркменистане ребенок – это лицо в возрасте до 18 лет.
Hukukçy Maýagözel Baýramowanyň Saglygyň soraglaryna beren jogaplary
Biziň jemgyýetimizde çagalara garşy zorlugyň esasy sebäpleri
Çagalara garşy öýdäki zorluk, gynansakda, köp maşgala täsir edýän pajygadyr. Öýdäki zorluk maşgaladaky zorluk diýip hem atlandyrylýar. Çagalar ýygy-ýygydan ene-atalarynyň fiziki täsirlerine duçar bolýarlar. Olara urulmak we jezalandyrylmagyň beýleki görnüşleri degişlidir. Biziň jemgyýetimizde zorlamalar diňe bir däl, eýsem dürli derejedäki we medeniýetdäki maşgalalarda bolup geçýär.
Birleşen Milletler Guramasynyň Çaga Hukuklary Konwensiýasyna we 2014-nji ýylda ýurdumyzda kabul edilen "Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda" kanunyna görä, çaga 18 ýaşyna ýetmedik adamdyr.
Meniň hukuklarym nähili we men maşgalamda yzygiderli zorluga duçar bolsam nähili hereket etmeli? Sizden maşgala zorlugyndan gutulmagyň ýollaryny paýlaşmagyňyzy haýyş edýärin.
Zenan hukuklary Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň esasy kanuny hem-de beýleki kanun çykaryjy aktlar tarapyndan goralýar. Zenanyň we erkegiň hak-hukuklary we olardan peýdalanmak mümkinçilikleri deňdir. Ol hak-hukuklary goraýan kanunyň bozulan ýagdaýynda degişli adam kanuna görä jogapkärçilik çekýär. Döwlet her bir raýatyň öňünde jogapkärli we onuň erkin ösmegini üpjün etmäge, onuň erkinligini, abraýyny, mertebesini, eldegirmesizligini, we şahsyýetiň esasy hak-hukuklaryny goramaga borçludyr.
На вопросы Saglyk ответила Mаягозель Байрамовна, юрист.
Есть ли у меня какие-то права и как мне можно поступить в случае постоянного домашнего насилия cо стороны члена семьи? Подскажите, пожалуйста, последовательность действий при домашнем насилии.
Права женщин защищены Основным Законом Туркменистана Конституцией, а также другими законодательными актами. Мужчина и женщина имеют равные права и свободы, а также равные возможности для их реализации и в случае нарушения этих прав, влечет ответственность установленная законом. Государство ответственно перед каждым гражданином и обеспечивает создание условий для свободного развития личности, защищает жизнь, честь, достоинство, свободу, личную неприкосновенность, естественные и неотчуждаемые права гражданина.
Her ýylyň 3-nji dekabrynda dünýa birleşigi Maýyplaryň halkara gününi belleýär. Bu sene 1992-nji ýylda BMG-nyň Baş Assambleýasy tarapyndan ykrar edildi. Maýyplar ýa-da mümkinçilikleri çäkli adamlar, ýer ýüzüniň her bir adamsy ýaly, kemsidilmäniň islendik görnüşinden goralmalydyr, deň mümkinçiliklere we hukuklara eýe bolmalydyr.
Adam öz durmuşynda biygtyýar garaşylmadyk agyr ahwalatlara duçar bolup, döwlet tarapyndan, şeýle hem jemgyýet tarapyndan ahlak we maddy goldawa mätäçlik duýup biler. Köplenç, esasan agyr durmuş ýagdaýlarynda, adam gönüden-göni öz daş-töweregindäki adamlaryň kömegine mätäç bolýar.
"...Bir gezek men saglyk öýünde maşgala lukmanyň kabul edişligine nobata garaşyp otyrkam, ýaramaz wakanyň şaýady boldum. Meniň pikirimçe, ol waka lukmanyň mertebesini peseldýän waka.
Bolup geçen zat şeýleräkdi: biziň maşgala lukmanymyzyň iş otagynyň gapysy birden zarply açyldy we ol ýerden gykylyklap, haýbat atyp bir aýal çykdy. Ol özüniň örän gowy tanyşlarynyň bardygyny, her hili ýagdaý bolsa hem tassyknamany hökman aljakdygyny, maşgala lukmanyň bolsa işden boşadyljakdygyny gygyryp aýdýardy.
Nobatym gelip iş otagyna girenimde, biziň maşgala lukmanymyzyň özüni ýitirip, aglap oturanyny gördüm. Men öz maşgala lukmanymyzy mähirli we päk ýürekli adam hökmünde tananymdan soň, biziň şeýle ýagdaýa duçar bolýan ak ýektaýly hünärmenlerimize ýürekden gynanýaryn. Galp netijeleri ýazyp bermekleri üçin olara zor salynýar, eger-de beýle etmekden ýüz döndürseler bolsa, özüne "men" diýip gaýşarýanlar olary kemsidýärler we göwünlerine degýärler.
Şunuň ýaly ýagdaýlarda näme etmeli? Biziň maşgala lukmanymyza kömek edip bolarmyka? Biziň gödeklige gaýtawul berip bilmedik maşgala lukmanymyz diňe bir gowy adam bolman, eýsem ol köp ýyl işläp tejribe toplan ýokary derejeli hünärmen".
Bu eýýäm birinji gezek däldi. Urgulara çydap bilmän aglaýan Marala: "Näme üçin maňa durmuşa çykdyň? Meniň başga aýalym, çagalarym bar. Gözüm seni görmesin" diýip gaharly gygyrýan Myrada, hatda ejesi bilen kakasy hem garşylyk görkezmeýärdiler, garşylyk görkezjek hem bolmaýardylar. Myrat bilen Maralyň durmuş guranyna ýaňy bir ýyl bolupdy. Olaryň gyz bäbejigi hem doguldy. Emma bu bir ýyl Maral üçin dowzaha öwrüldi. Myrat ony günde diýen ýaly urýardy. "Äriň ikinji hudaýyňdyr" diýen düşünje bilen terbiýe alan Maral bolsa çydaýardy. Adamsynyň ony urýany barada hatda ene-atasyna hem aýtmaýardy. "Egerde Maralyň ejesi ony öýüne alyp gitmedik bolsa, bu öýden görgüliniň ölüsi çykardy" diýip, goňşulary habar berdiler.
Aýallara zulum edilmegine garşy göreşmegiň Halkara güni 1981-nji ýylyň 25-nji noýabrynda syýasy işjeň zenanlar tarapyndan bellenilip başlandy we 1999-njy ýylyň 17-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasy (BMG) tarapyndan Halkara güni diýlip yglan edildi. Bu bellenilýän Halkara günüň dowamynda BMG-nyň Baş Assambleýasy halkara guramalara we hökümetlere degişli bolmadyk guramalara aýallara zulum edilmegine garşy göreş babatda iş çärelerini geçirmegi teklip etdi. Şeýle bolsa-da, käbir alymlaryň geçiren derňemeleriniň esasynda, dünýäde aýallara garşy zorluk edilmesi, maşgalada erkek bilen aýalyň arasyndaky deňsizlik, aýallary jynsy gatnaşyklara mejbur edýän zorluk, erkek oglanlar tarapyndan jynsy gatnaşyk etmek maksady bilen edilýän hereketler we kemsitmeler ýyllaryň geçmegi bilen käbir ýurtlarda kemelsede, käbir ýurtlarda artýar.
Использование и распространение материалов рекомендуется, однако, воспроизводство и публикации копий материалов не могут быть использованы в коммерческих целях. Дальнейшее использование разрешается в соответствии с условиями лицензии Creative Commons.
Use and dissemination of the materials is encouraged; however, reproduction and cross-posting of copies may not be used for commercial purposes. Further usage is permitted under the terms of the Creative Commons License.
Materiallary ulanmak we ýaýratmak maslahat berilýär. Emma materiallaryň göçürme nusgalaryny gazanç maksady bilen gaýtadan işläp çap etmek gadagandyr. Bu materaillary mundan beýläk Creative Commons lisenziýasynyň şertlerine laýyklykda ulanmak rugsat edilýär.
1. Biziň kanunçylygymyzda dekret nähili kesgitlenilýär?
Her ýylyň 3-nji dekabrynda dünýa birleşigi Maýyplaryň halkara gününi belleýär. Bu sene 1992-nji ýylda BMG-nyň Baş Assambleýasy tarapyndan ykrar edildi. Maýyplar ýa-da mümkinçilikleri çäkli adamlar, ýer ýüzüniň her bir adamsy ýaly, kemsidilmäniň islendik görnüşinden goralmalydyr, deň mümkinçiliklere we hukuklara eýe bolmalydyr.
"...Bir gezek men saglyk öýünde maşgala lukmanyň kabul edişligine nobata garaşyp otyrkam, ýaramaz wakanyň şaýady boldum. Meniň pikirimçe, ol waka lukmanyň mertebesini peseldýän waka.
Bu eýýäm birinji gezek däldi. Urgulara çydap bilmän aglaýan Marala: "Näme üçin maňa durmuşa çykdyň? Meniň başga aýalym, çagalarym bar. Gözüm seni görmesin" diýip gaharly gygyrýan Myrada, hatda ejesi bilen kakasy hem garşylyk görkezmeýärdiler, garşylyk görkezjek hem bolmaýardylar. Myrat bilen Maralyň durmuş guranyna ýaňy bir ýyl bolupdy. Olaryň gyz bäbejigi hem doguldy. Emma bu bir ýyl Maral üçin dowzaha öwrüldi. Myrat ony günde diýen ýaly urýardy. "Äriň ikinji hudaýyňdyr" diýen düşünje bilen terbiýe alan Maral bolsa çydaýardy. Adamsynyň ony urýany barada hatda ene-atasyna hem aýtmaýardy. "Egerde Maralyň ejesi ony öýüne alyp gitmedik bolsa, bu öýden görgüliniň ölüsi çykardy" diýip, goňşulary habar berdiler.
Aýallara zulum edilmegine garşy göreşmegiň Halkara güni 1981-nji ýylyň 25-nji noýabrynda syýasy işjeň zenanlar tarapyndan bellenilip başlandy we 1999-njy ýylyň 17-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasy (BMG) tarapyndan Halkara güni diýlip yglan edildi. Bu bellenilýän Halkara günüň dowamynda BMG-nyň Baş Assambleýasy halkara guramalara we hökümetlere degişli bolmadyk guramalara aýallara zulum edilmegine garşy göreş babatda iş çärelerini geçirmegi teklip etdi. Şeýle bolsa-da, käbir alymlaryň geçiren derňemeleriniň esasynda, dünýäde aýallara garşy zorluk edilmesi, maşgalada erkek bilen aýalyň arasyndaky deňsizlik, aýallary jynsy gatnaşyklara mejbur edýän zorluk, erkek oglanlar tarapyndan jynsy gatnaşyk etmek maksady bilen edilýän hereketler we kemsitmeler ýyllaryň geçmegi bilen käbir ýurtlarda kemelsede, käbir ýurtlarda artýar.
