Üns ber! Biziň saýtymyzyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtyň sahypalarynda berilýän maglumatlaryň esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salmagy ähtimal. Lukmanlar saýtyň üsti bilen size bejeriş berip bilenoklar. Lukmanlaryň jogaplary, makalalar, jemgyýetçiligiň teswirleri diňe maslahat hökmünde kabul edilmeli.
Aýbaşa degişli soraglar her aýal-gyzyň öz durmuşyna degişli gyzyklanmalarynyň saldamly bölegini düzýär. Her aýal-gyz öz aýbaşy halkasynyň dowamlylygyny, geliş häsiýetini, beden özgermelerini gowy bilýär. Aýal-gyzlar öz aýbaşy günleri, şol döwürde özlerini duýuşlary barada özara gepleşip, bir-birlerine peýdaly maslahatlary berýärler. Galyberse-de, zenanlyk raýdaşlygy şol aýratyn günlerde biri-birine goldaw bermäge kömek berýär. Arassaçylyk gigiýena serişdesi, agyry bolanda agyryny aýryjy gerdejigi her aýal-gyz jorasy bilen paýlaşmaga taýyn. Aýbaşy wagty keýpiň üýtgemegine hem joralar gowy düşünip, keýpiňi göteriji şokolad bilen paýlaşyp bilerler.
Ýöne aýbaşy barada türkmenistanly oglanlara bilmek hökmanmy? Bu soragda olaryň bilimsizligi zenanlar bilen gatnaşygyna täsirini ýetirip bilermi?
- 295 gezek okalan
Himiki serişdeleri (aerozol, öýi arassalaýyş serişdeler, boýaglar, ýelimler, lak we baş.) ysgap, keýp alma häsiýetine toksikomaniýa diýilýär. Lukmanlaryň bellemegine görä, toksikomaniýa neşä öwrenişmeleriň iň agyr görnüşi hasaplanýar. Ysgalýan himiki serişdeleriň elýeterliligi we onuň bilen kiçi ýaşly ýetginjekleriň meşgullanýandygy ony has hem howply edýändir. Toksikomanlaryň ortaça ýaşy 10-15 ýaşdyr.
Tirýek – tirýegiň güllerinden alnan şire bolup, tebigy neşe serişdelerine degişli edilýändir. Tirýegiň düzümine girýän biologiki işjeň maddalar beýniniň reseptorlaryna täsir edip, adamy hakykatdan daşlaşdyrýandyr – onda lezzetli duýgulary döredýändir. Adamda beýni öýjükleriniň üýtgemegi netijesinde neşä bolan talap barha ýokarlanýandyr. Lezzetli duýgulary almak üçin ol neşäni barha ýygy kabul etmäge çalyşýar we onuň mukdary gezekden-gezege köpelýär. Şeýdip, tirýege bolan öwrenişme döreýär.
Belki sen neşekeşligiň (narkomaniýa) dowamly keseldigini we onuň ömrüň soňuna çenli dowam edýändigini eşiden bolsaň gerek. Neşekeşlikden seýrek ýagdaýlarda doly sagalma gazanyp bolýar – ol dikeldip bolunmajak psihologiki we emosional bozulmalara getirýär.
Çilimiň tüssesinden dem alynman çekilmegi öýken we ýokarky dem alyş ýollary üçin zyýansyz ýaly bolup görünse-de, agyz boşlugy we damak üçin howpludyr. Çunki çilim tüssesiniň düzümine girýän (myşýak, benzol, poloniý, formaldegid we baş.) himiki maddalar bu agzalaryň nemli örtügini dowamly gyjyndyryp, agyz boşlugyň, diliň, dodaklaryň, damagyň rak keseliniň döremegine itergi berip bilerler.
Elbetde, agyr serhoşlykdan soň kofe içgisiniň düzümindäki kofein beýnini tijendirip biler. Ýöne şeýle ýagdaýlarda aspirini kabul etmegi lukmanlar maslahat bermeýärler. Aspirin dermany onsuzam aragyň köp mukdary bilen gyjyndyrylan aşgazanyň nemli örtügini beter gyjyndyryp, ony zeperlendirip biler. Arakdan soň aspiriniň içilmegi ýiti gastrit, aşgazanyň baş keseli ýaly keselleriň döremeginiň sebäbi bolup biler.
Alkogolly içgileriň içilip, maşyn sürmäge rugsat berilýän mukdary ýokdur. Içilýän mukdaryna garamazdan, alkogol içgilerini kabul edip, maşyn sürmäge rugsat berilmeýär!
Piwo içgisi hem alkogolly içgilere degişli edilip, oňa bolan öwrenişme tiz döreýändir. Statistika boýunça, piwo iň köp mukdarda kabul edilýän alkogolly içgilere degişli bolup, onuň täsirinden döreýän alkogolizm keseli çalt ýaýbaňlanýan we kynlyk bilen bejerilýändir. Häzirki wagtda öndürilýän piwo içgisine garylýan garyndylar (şol sanda, zäherli bolan aldegidler) bagyr we aşgazan üçin zäherli bolup bilerler. Ondan başga-da, olar bedenden peýdaly maddalary we witaminleri ýuwup, olaryň ýetmezçiligine getirip bilerler.
Adam beýnisi – beýni öýjükleri bolan onlarça milliard neýronlaryň örän çylşyrymly baglanşygy bolup, olar bedeniň daşary gurşaw bilen gatnaşykda bolmagyny, dogry hereketi we içki agzalaryň sazlaşykly işini üpjün edýär. Nerw öýjükleriiniň sazlaşykly işi bize pikirlenmäge, geplemäge, ýatda saklamaga, begenmäge ýa-da gynanmaga mümkinçilik berýär.
Abort – bu ýatgyda ösýän çaga düwünçegini lukmançylyk gurallary bilen gyryp aýyrmakdyr. Başgaça aýdylanda, göwrelilik togtadylýandyr.
