• Makalalar
  • Göwrelilik
  • Sagdyn çaga

Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.

1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.60 (20 Ses)

Maşgalada çaga dünýä inen gününden, ene-ata diňe şonuň aladasy bilen ýaşap başlaýar. Olar öz çagasynyň  akylly, fiziki we ruhy taýdan sagdyn bolmagyny isleýär.

Çaganyň kadaly ösmegine, umumy sagdynlygyna maşgala asudalygy, emosional gurşaw bilen birlikde onuň iýmitlenmesi hem täsir edýändir. Çaga ömrüniň ilkinji günlerinden 1, 5-2 ýaşaýança, ene süýdi bilen iýmitlenýär. Ene süýdüniň ornuny tutup biljek zat ýokdur, sebäbi onuň düzüminde çaga gerekli ähli ýokumly maddalar bolýar.

Dowamy

  • 8491 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.61 (23 Ses)

Çaga ömrüniň oňat başlanyp, bütin ömrüne sagdyn bolmagy üçin ene süýdi örän ähmiýetlidir. Ene süýdi körpe üçin tebigy we peýdalydyr. Onuň düzüminde körpäniň beden we akyl taýdan kadaly ösmegi üçin ýokumly maddalar bolup, ony hemmetaraplaýyn goraýandyr.

Ýöne, gynansak-da, käbir tejribesiz eneler "bilimsireýän" adamlaryň gepine gidip, "süýdüm ýok" bahanasy bilen, bäbegi emdirmegi bes edýärler. Ýöne körpäni ene süýdi bilen emdirmeklik gaty wajyp bolansoň, bu babatda eliňden geleni aýamaly däldir. Lukmançylyk çeşmeleriň-de köpüsi ene süýdi bilen iýmitlendirmegi maslahat berýärler. Näme üçin? Geliň, munuň sebäplerine garap geçeliň.

Dowamy

  • 8836 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (6 Ses)

Tutgaýlaryň döremegi çagalarda nerw ulgamynyň bozulmalarynyň has ýygy duş gelýän alamaty bolup, onuň ýüze çykmagyna göwrelilik döwründe we dogrum wagtynda, çaganyň ömrüniň birinji günlerinde we aýlarynda täsir edýän faktorlar sebäp bolup biler.

Has anyk häsiýetnama berlende, tutgaýlar dürli derejede huşuň bozulmalary bilen utgaşýan we beden myşsalarynyň ygtyýarsyz, birden ýygrylmagy bilen geçýän ýagdaýdyr.

Çagalarda tutgaýlaryň duş gelme ýygylygy 1000  çaga ilatyna 17-20 ýagdaýy düşýändir.

Dowamy

  • 4791 gezek okalan

ÇAGALARDA IÝMIT ZÄHERLENMESI

  • Lukman
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (5 Ses)

Hili erbet bolan azygyň iýilmeginiň netijesinde iýmiti siňdiriş ulgamynyň işi bozulyp, iýmit zäherlenmesi ýüze çykýar. Lukmanlar bu ýagdaýy içege ýokançlyklary zerarly döreýän kesellerdiýip atlandyrýarlar. Içege ýokançlyklaryny dürli bakteriýalar we wiruslar döredýändir. Şeýle ýokançly kesellere: ganly içgeçme, salmonellýoz, eşerihioz, kampilobakterioz, iýersinioz degişlidir.

Içege ýokançlyklaryna islendik ýaşdaky adam ýolugyp bilýändir. Ýöne çagalar bu kesele has aňsat ýolugyp, keseli has agyr geçirýändirler.

Keseliň döremeginiň sebäpleri

Tomus döwründe çagalar içege ýokançlyklaryna, esasan-da, kesel dörediji mikroblaryň "mesgen tutunan" suwyny, iýmitini kabul etme arkaly uçraýarlar. Mysal üçin, bir käse gaýnadylmadyk suwuň ýa-da süýdüň içilen ýagdaýynda, gatygyň, dorogyň, gaýmagyň ýa-da ýuwulmadyk ir-iýmişleriň, miweleriň, gök önümleriň iýlen ýagdaýynda ganly içgeçmäniň başlamagy ahmal.

Dowamy

  • 5709 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.33 (9 Ses)

Belli bolşy ýaly, çaganyň derisi onuň sagdynlygynyň esasy görkezijileriniň biridir. Körpejäniň ýaňaklarynyň misli al alma ýaly gyzaryp durmagy, gynansak-da, onuň diateza ýolugandygynyň alamaty bolup, bizi ynjalyksyzlanmaga mejbur edýär.

Diatez gadymy grek sözünden (diatezus) gelip çykýar we meýilli, ýykgyn etmek diýmegi aňladýar. Halk arasynda diatez diýip çaganyň derisinde peýda bolýan allergiki örgüne aýdylýar. Diatez lukmançylykda keselleriň hataryna girmän, diňe bedeniň haýsydyr bir derde ýolukmaga ýykgyn etme ukybyny häsiýetlendirilýär.

Dowamy

  • 5294 gezek okalan

MUGALLYM WE OKUWÇY

  • Lukman
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.17 (23 Ses)

Biziň her birimiz käwagt mekdep ýyllaryny ýatlaýarys. Synpdaş oglan-gyzlary, mugallymlary ýatlaýarys.  Mekdep ýatlamalaryny mugallymsyz  göz öňüne getirmek  bolmaýar.

Mugallym barada söz açylanda, ilki bilen onuň okadýan dersi däl-de, çagalara bolan garaýşy ýada düşýär.

Mugallym bilen çaganyň arasyndaky arabaglanyşyk örän inçe bolýar. Ol baglanyşyk mähirli we adamkärçilikli ýa-da gödek we agyr bolup bilýär. Bu ýagdaý diňe çaga däl-de, okadýan we terbiýeleýän mugallyma hem gönüden-göni baglydyr.

Dowamy

  • 14731 gezek okalan

SAZYŇ JADYLAÝJY TÄSIRI

  • Lukman
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.36 (11 Ses)

Adamzat taryhynda sazyň tutýan orny örän uludyr. Ynsan şatlananda ýa-da gamgyn bolanda, saz diňleýär. Saz ynsanyň göwün syrdaşy diýsek hem ýerlikli bolar. Heniz enesiniň göwresindekä, çaga daş-töwerekdäki bolup geçýän zatlaryň täsirini duýýar, sazyň owazyny  eşidýär. Saz çagany rahatlandyrýar, onuň fiziki we akyl taýdan ösmegine ýardam berýär.

Eneler öz perzentlerine hüwdi ýaly ýakymly aýdym-sazlary hiňlenip bermeli.

Saz özboluşly bejeriş usul hasaplanýar. Alymlar sazyň çaganyň fiziki ösüşine ýetirýän täsirini çuňňur  öwrenmegi dowam edýärler. Olarda ene-atalara maslahat berere zat kändir.

Gowşak, wagtyndan ir doglan çagalara–da saz öz rahatlandyryjy täsirini ýetirýär. Saz biynjalyk çaganyň dem alşyny we ýürek urşuny kadalaşdyrýar, agyry-ynjylaryny kemeldýär, sagdyn çaga bolup ýetişmegine ýardam berýär. Ýedi aýlyk doglan çagalaryň madda çalşygy ýakymly sazyň kömegi bilen  hem dikeldilýär. Bu bolsa öz gezeginde iglije çaganyň agramynyň artmagyna itergi berýär.

Dowamy

  • 5528 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.88 (8 Ses)

Gadyrly saýtyň okyjylary! Biz siziň dykgatyňyza gyrgyz kärdeşlerimiziň rus dilinde çap eden "Howpsuz oýunjaklara bolan hukuk. Kanun. Tejribe. Teklipler" atly hasabatyndan  türkmen diline terjime edilen parçalary hödürleýäris. Tutuş işi rus dilinde şu salgyda okap bolar http://eco-expertise.org/. Gyrgyz kärdeşlerimiziň bu işi "Zäherlenmedik çaga harytlary: Belarussiýanyň, Russiýanyň, Ukrainanyň, Ermenistanyň we Gyrgyzstanyň maglumat-magaryf kampaniýasy" atly sebitleýin taslamanyň çäginde  taýýarlanan. Ol Gündogar Ýewropa, Kawkaz we Merkezi Aziýa sebitine düzüminde howply žäherli maddalary  bolan oýunjaklaryň milli bazara getirmek töwekgelçiligine baha bermek we ony peseltmek boýunça  geçirilýän giň gerimli kampaniýasyny dowam edýär. Gyrgyzystan Respublikasynda taslama "Garaşsyz ekologik seljeriş" jemgyýet birleşigi we Döwlet sanitariýa-epidemiologik gözegçilik departamenti bilen bilelikde amala aşyrylýar. Awtorlar we düzüjiler: Andreýçenko Ý. I., Gawrilowa Ý. A., Konýuhowa I. A., Ruşubakowa M. Y., Peçenýuk O. W., Sliwçenko L. Ý.

Dowamy

  • 7173 gezek okalan
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 4.67 (6 Ses)

Salam, gadyrly saýtyň okyjylary! Siziň maşgalaňyzda 1-nji sentýabrda 1-nji synpa gitjek çaga barmy? Eger bar bolsa, onda şu makalamyz hut Siziň üçindir!

Ine, tomus pasly hem tamamlandy. Täze okuw ýyly başlanýar. Muňa aýratyn hem 1-nji synpa gitjek körpeler sabyrsyzlyk bilen garaşýarlar. Olar özleriniň täze portfeline, onuň içini doldurýan täzeje galamdyr kitaplaryna guwanýarlar.  Olar indi mekdebe gatnap, özlerini ulularyň hataryna goşulan diýip saýýarlar.

Dowamy

  • 4723 gezek okalan

ÇAGA WE SPORT

  • Lukman
1 1 1 1 1 Gyzyklylygy: 5.00 (9 Ses)

Her bir ene-ata işjeňligiň çaga üçin näderejede wajypdygyna örän oňat düşünýär. Çagany dogry iýmitlendirmegi, oňa mynasyp ýaşaýyş şertlerini döretmegi başarýan ene-ata, çagasynyň sportuň haýsy görnüşi bilen meşgullanjakdygyny kesgitlemekde kynçylyk çekýär. Ene-ata özlerine şeýleräk soraglary  berýärler: Sportuň bu görnüşi çaga laýyk gelýärmi? Çaga kynçylyklara döz gelip bilermi ýa-da ejizlärmi? Bu türgenleşikler bedenterbiýe ýaly bolarmy? Ýa-da olar uly sporta eltýän ýolmy?  Umuman, bu soraglaryň ählisi-de ähmiýetli. Emma iň esasy zatlaryň biri – çagaňyzyň fiziki taýdan işjeň bolmagydyr.

Ýetginjegiň  sportuň bir görnüşinden beýleki görnüşine ýygy-ýygydan geçip durmagy islenilmeýär. Gowusy – onuň sportuň bir ýa-da iki  görnüşi bilen meşgullanmagydyr. Ol köp zada ýetjek bolman, belli bir ugurda uly üstünlikleri gazanar. Bu bolsa ol ugruň dogry saýlanylmagyny talap edýär. Ene-ata hem çagany ugrukdyrmagy, oňa maslahat bermegi unutmaly däl.

Dowamy

  • 5240 gezek okalan