Uzak wagtdan bäri çaga isläp, birnäçe bejergilerden haýyr tapman oz çagalaryny dünýä indirmegi arzuw edýän çatynjalary maksadyna ýetirýän ekstrakorporal tohumlandyrma (EKT) usulydyr. Ýatgy boşlugyna tohumlandyrylan düwünçek goýlan badyna, zenany göwreliligiň alamatlaryna degişli soraglar biynjalyk edip başlaýar.

Ýetginjekleriň aglabasynyň ilkinji söýgi gatnaşyklary esasy tejribe bolup hyzmat edýär. Megerem, başga adam bilen araçägiňe üns bermekde ilkinji ädim söýgi gatnaşygynda ädilýär. Her bir fiziki ýakynlygy öz içine alýan gatnaşykda razyçylygyň (Adamyň her bir işi etmäge razy bolmagy. Razyçylyk bermek üçin adamyň zehini dury bolmaly. Ýagny serhoş, aklyna zeper ýeten ýa-da kanuna görä rugsat edilen ýaşdan kiçi bolmaly däl.) zerur bolşy ýaly, söýgi gatnaşygynda hem seniň möhüm hasaplaýan zatlaryň bolup biler. Öz islegleriňe düşünmegiň we şertleriň barada ýoldaşyň bilen gürleşmegiň welin birbada çylşyrymly gelmegi mümkin. Çäkleriňi anyklamak we olary ýoldaşyň bilen gürleşmek üçin aşakdaky ädimleri göz öňüne tutup bilersiň.

Ýatda sakla: sen islendik söýgi gatnaşygynda özüňi parahat we howpsuz duýmaga mynasypsyň.

"Salam lukman! Gyz jyns agzalaryny gyjyndyryp sypalanda gyzlyk perdesine zyýan ýetirip bilermi?"

"Hormatly lukman! Men durmuşa çykmadyk gyz. Jynsy gatnaşygy başlamok. Ýöne jyns agzalaryny sypalap, gyjynma endigi mende döredi. Degişli maglumat çeşmelerinden bu ýagdaýyň "masturbasiýa" diýip atlandyrylýandygyny bildim. Ol endik meniň durmuşa çykyp, çaga dogurma mümkinçiligime zyýanyny ýetirip bilermi?"

"Salam saýtyň lukmanlary? Durmuşa çykan aýalyň masturbasiýa bilen meşgullanmagy zyýanmy? Onuň meniň adamym bilen gatnaşyklaryma zyýanyny ýetirmegi mümkinmi?"

Saýtyň okyjylaryndan gelen soraglar.

Sen egindeşleriň ýanynda özüňi elmydama rahat duýýarmyň? Olaryň diline düşmezlik üçin okuwa ýa üýşmeleňe gidesiň gelmedik wagtyny ýadyňa sal. Belki bu ýagdaý seniň öz başyňdan geçen däldir, ýöne ýa özüň ýa dost-joralaryň başga biriniň üstünden gülüp görensiňiz.

Lakam dakmak, masgaralamak, ýaňsylamak, agzyna öýkünmek, badak atmak – ýönekeý göz bilen seretseň bu hereketler ýaşlaryň arasynda adaty zat ýaly bolup görünýär. Emma welin, bularyň hemmesi zyýansyz däldir. Hut şular ýaly, ilkibaşda adaty bolup görnüp, soňra ula ýazýan "üns alamatlary" sebäpli müňlerçe ýaşlaryň okuw, dostluk we şahsy durmuşy zaýalanýar.

Ýoldaşy bilen 2 ýyl ýaşaşyp aýrylyşyp gelen aýal doganym bilen ilkinji gezek ýakynda şahsy gürrüň etdim. Ol ene-atamyzyň närazylygyna garamazdan gaçyp gidipdi. Ol maňa munuň sebäbini "Men ejem dagy söýgä düşünmeýärler diýip pikir etdim. Maňa Guwanç öýmüzde görmeýän söýgimi we mährimi beripdi" diýip, düşündirdi. Meniň üçin bolsa biziň ene-atamyz dünýädäki iň mähirli, iň düşünjeli ene-atalardy. Olar bizi hiç kimden kem etmän ulaltdylar. Bizi ylym-bilim almaga höweslendirdiler. Bize ellerinden gelen terbiýäni berdiler. Meň üçin olaryň bize bolan yhlasy we azaby olaryň söýgüsidi. Aýal doganym üçin bolsa söýgi ýürekdeşligi we yzygiderli ýakymly sözleri hem öz içine almalydy.

Islendik gatnaşyklarda bolşy ýaly, jynsy gatnaşyklarda hem özara ynamlylyk, biri-biriň duýgularyny we talaplaryny sylamak, diňlemek wajypdyr. Goragly jynsy gatnaşyklar – sagdyn gatnaşyklardyr. Biri-biriň goraglylygyny üpjün etmek üçin bolsa ýatakhanada şeýle gürrüňdeşligiň bolmagy ähtimaldyr.

Gelin bäbekhanadan gyz bäbejigini alyp öýe gelýär. Her kim her ýerden göwünlik berýär:

− Ýene gyz boldumy? Gynanma, ogul hem bolar.

− Ogulgerek, Ogulbagt, Ogulsabyr, Ogul+… atlaryndan birisini dakaý, yzyndan ogluň bolsun.

− Indiki bäbegiňi hasapladyp edäý.

Ýokardaky "gutlag sözleri" türkmen maşgalalarynyň köpüsinde bolşy ýaly, ikinji gyzym bolansoň maňa-da aýdyldy. Ene hökmünde, gyz çagalaryň ikinji derejeli görülmegi meni juda gynandyrýar. Türkmen jemgyýetinde bu ýagdaýy öwrenýän sosiologiki derňewler ýa-da statistiki sanlar bolmasa-da, herimiz öz maşgalamyzda we tanaýanlarymyzyň maşgalalarynda oglan çaganyň gyz çagadan göz-görtele ileri tutulýandygyny görýändiris. Erkek jynsyna çenden aşa buýsanylýar, olaryň gowy şertlerde ýetişmekleri we durmuşda islän arzuwlaryna ýetmekleri üçin mümkinçilik döredilýär, emma welin, gyz çagalarymyza gezek gelende, men olar bilim almakda, islän kärlerini we geljeklerini saýlamakda oglanlar bilen bir hatarda deň mümkinçiliklere eýe däl diýip pikir edýärin. Men özümiň we tanyşlarymyň tejribesini göz öňüne tutup, oglan çaganyň öňe sürülmeginiň 3 sany sebäbiniň üstüni açdym.

"Erkekler ejizlemeýärler. Olar misli galaýy ýaly berk." diýýärler. Jemgyýet erkek adamlara hemişe örän berk talaplary bildirýär – ol maddy taýdan garaşsyz we jemgyýetde saldamly orny eýelemeli, maşgalabaşy bolmaly we gowşaklygy, ejizligi bildirme oňa hiç haçan rugsat berilmeýär.

Aýallar bilen deňeşdirlende, olaryň emosional taýdan has durnuklylygyna we nerw ulgamynyň başgaça işleýändigine garamazdan, erkeklerde hem emosional keşbiň peselmegi, ruhyçökgünligiň ýüze çykmagy ýaly ýagdaýlar döräp bilýändir.

Jynsy ýokançlyklar – bu sözleri eşidenimizde inimiz tikeneklemeýänimiz az-azdyr. Olaryň gorkunç suratlary görkezilýär we ölüm howply alamatlary barada köp gürrüňler edilýär. Jynsy ýokançlyklaryň gorkunç taraplaryna şeýle köp üns berilýärkä, sen nämäniň hakykat, nämäniň ýalandygyny nädip bilmeli? Dogry maglumaty nireden tapmaly? Özüňi nädip barlatmaly? Biz bu gün bu kynçylykdan çykalga hökmünde toslama bilen hakykaty aýyl-saýyl etdik. Bu saňa nädip sagdyn we rahat ýaşamaga, indiki gezek jynsy ýokançlyklar barada eşideniňde bolsa howatyrlanmazlygyňa kömek eder.

Toslama: Eger sende jynsy ýokançlyklaryň alamatlary ýok bolsa, onda sende jynsy ýokançlyklar ýokdur.

Meniň öňümde oturan gelin durmuşa çykandan soň birinji gezek aýal lukmanynyň maslahatyny almak üçin gelipdi. Ýüzüni aşak salyp, utanyp we çala ýylgyryp maňa arzyny aýtmaga ymtylýardy: "Meniň aýal ugrum agyrýar we hapa gelýär. Aýbaşydan soň ol ýerde agyrylar has hem güýjeýär". Men onuň "aýal ugrum" diýip atlandyrýan ýerini, şonuň ýalyda onuň agyrýan ýerlerini aýdyňlaşdyrmak üçin sorag berýärin we aýallaryň aglaba böleginiň aýal jyns agzalaryny dogry atlandyryp bilmeýändigine göz ýetirýärin. "Aýal ugrum, aşagym" diýen ýaly salgy beriji sözleri ulanyp umumylaşdyrýarlar, ýöne bu agzalary atlandyrýan sözleriň bardygyny bilmeýärler. Tersine, näme üçindir halk arasynda zenan jyns agzalaryny kemsidiji paýyş sözleri ulanmak has ýörgün bolup, ol sözler bolsa hemmelere mälimdir.