Bu hadysa biziň durmuşymyzda diňe bir gezek bolýar. Lezzetlilik, howsala, gyzyklanma, küýseme duýgularyň sarsgynly birleşmesini döredýän ýeke-täk gezegi, durmuşda diňe bir gezek gaýtalap bolýar. Şol birinji gezegiň geçişi hem adamynyň soňky seksual durmuşyna, garşydaş jynsa bolan garaýşyna, maşgala gymmatlyklaryny bahalandyrmasyna öz aýgytly täsirini ýetirip bilýändir.

Hawa, siz dogry aňladyňyz. Men jynsy gatnaşyklaryň başlanyşy barada aýdýaryn. Döwürdeş ýaşlar fiziki taýdan ir ýetişýärler. Maglumat alma meselesinde hem olarda hiç hili kynçylyk döremeýär – ýörite ýazylan kitaplar, Internet ulgamy, telewideniýe (jynsy gatnaşyklary mazamlamaýan kinofilmlere duşmak juda kyn), galyberse-de, hemişe dogry we doly bolmadyk dostdyr-joralaryň maslahaty. Ýöne maglumaty kabul edip, ony durmuşda ýerlikli we zyýansyz ulanma çenli aralykda ep-esli menziller ýatyp biler...

Siz beýik ökjeli köwüşleri geýmegi halaýarsyňyzmy? Onda biz siziň dykgatyňyza ýetirýäris: beýik ökjeleriň saglygyňyza we göwräňizi sagdyn, dik tutmagyňyza zyýan ýetirmegi mümkin.

Biziň zenanlarymyz örän gaýduwsyz! Olar beýik ökjeli aýakgaplary geýip, hatda gazaply gyşda surçek ýollarda ýöremäge-de ukyply. Ýöne ýylyň haýsy paslydygyna garamazdan, beýik ökjeli ayakgaplar zenan saglygy üçin belli bir derejede howply bolup biler. Näme üçin şpilkalary seýrek, diňe toydur-baýramlara geýip, galan wagtlary ondan ýüz öwürmek ýerlikli bolarka?

Uklap yatan adamynyň kellesinde bolup geçýän fiziki hadysalary 1952-nji ýyla çenli hiç kim bilmändir. Alymlaryň aglabasy uklap ýatan beýni hereketsiz, rahat we işjeň däl diýip çaklapdyrlar. Ine şol döwürle, Çikagoly talyp Ýudžin Azerinskiý okuwyny tamamlamaly ýylynda, özüniň 8 ýaşly uklap ýatan oglunyň kelle beýnisinde nähili hereketleriň bolup geçýändigini bilmek isleýär. Ony öwrenmek üçin uklap ýatan kelle beýnisiniň elektroensefalogrammasyny bellige alýar. Ol şonda kelle beýnisiniň nerw öýjükleri tarapyndan işlenilip çykarylýan gowşak elektrik togunyň bardygyna göz ýetiripdir. Elektroensefalograf enjamy özündäki çözlenýan kagyz lentasynda bu gowşak elektrik togunyň yrgyldylaryny bellige alypdyr.

Her minudyň dowamynda erkek bedeninde 50 000 sany spermatozoid (erkeklik jyns öýjükleri) işlenilip çykarylsa, bir sagadyň dowamynda onuň ýumurtgajygy 3 mln, bir günüň dowamynda bolsa 72 mln. çykarmaga ukyply bolup durýandyr. Bu gyzykly we "öndürijilikli" hadysa jinsy kämillik döwründen başlanyp, ömrüň soňuna çenli dowam edýändir.

Erkeklik döli çylşyrymly düzümli bolup, öz içinde limon turşulygy, fruktozany, kaliý we möhüm element bolan sink hem-de ýene 30-dan hem köp dürli düzümli maddalary saklaýan biologiki suwuklyk bolup durýandyr. Şeýle-de dölüň düzüminde kükürt, mis, magniý, kalsiý, C hem-de B₁₂ ýaly elementler saklanýandyr. Dölüň şeýle peýdaly häsiýetleri ony kosmetologiýa serişdelerini öndürmekde tapylgasyz çig mala öwürip, kosmetiki serişdeleriň peýdalylygyny ýokarlandyrýandyr. Ýöne bu maksatlar üçin öküziň döli ulanylýandyr.

Awtoulaglar biziň durmuşymyzy aňsatlaşdyrýarlar. Olar öý hojalygy we işewürlik üçin tapylgysyz kömek bolup durýarlar. Ýöne, siz, awtoulaglaryň siziň saglygyňyza we daşky gurşawa edýän täsiri barada pikir etdiňizmi?

Köne awtoulaglar häzirki zamanyň tehniki we ekologiki talaplaryna laýyk gelenoklar. Olar, ýerli we bütindünýä derejesinde daşky gurşawa düzedip bolmajak zyýan ýetirýärler.

Awtoulaglar bir näçe ýollar arkaly adam saglygyna täsir edýärler.

SAGLYGYŇYZY GORAŇ!

ÝA-DA ONUŇ ÜÇIN ÝYL BOÝY GEÇIRMELI ÇÄRELERIŇ SANAWY

Adam üçin dünýäde iň gymmatly, iň tapylgasyz hazyna näme? Dogry belleýärsiňiz. Elbetde, saglyk. Sagdyn adam dürs pikirlenmäge, öz meýilleşdiren işlerini amala aşyrmaga, gurmaga, döretmäge, şatlanmaga, başga adamlara kömek etmäge ukyply bolýar. Ýöne saglygy hem goramalydygyny we onuň hem "halyndan" wagtal-wagtal habar almalydygyny, adam ýaşynyň ulalmagy bilen onuň hem ýagdaýynyň üýtgäp bilýändigini ýatdan çykarmaly däldir.

Onuň üçin näme etmeli? Tejribeli we ünsli lukmanyň gözegçiliginde wagtly-wagtynda we ýaşyňyza, saglyk ýagdaýyňyza baglylykda öňüni alyş-anyklaýyş çärelerini geçirmeli. "Wagtym ýok. Onsoň hem, men lukmana nobata durmagy we gan tabşyrmagy halamok" diýip bahana tapmagyňyz mümkin. Ynanaýyň, berk jan-saglyk islendik pidalara mynasyp baýlykdyr.

Hemmeler tarapyndan söýgüli Täze Ýyl baýramçylygy hem ýetip geldi we oňa ulular bilen birlikde çagalarda sabyrsyzlyk bilen garaşýarlar. Garaşylýan baýramçylygyň dogrudan hem şowhunly geçmegi üçin, ony garşy almaga öňünden taýynlyk görülse jübtüne düşer. Bu meselede geliň, astrologlaryň berýän maslahatyny diňläp göreliň. Asmanda monjuk kimin ýylpyldaýan ýyldyzlardan gelip ýeten buýraja Goýunjygyň (Hytaý ýylsanawynda – gök agaç Geçi) – Täze 2015-nji Ýylyň simwolynyň, bize bolan hormatyny, rakyplylygyny, hemaýatyny gazanmagyň inçe syrlaryny bimäge çalşalyň. Baýramçylygyň bosagasynda, biz üçin öz öýmüzi bezemegiň, tagamlary taýynlamagyň we nirede hem-de kim bilen şatlygymyzy paýlaşmagyň düzgünlerini bilme diýseň peýdaly maglumat bolup durýandyr.

Dartmouth-Hitchcock Norris Cotton Cancer Center (NCCC), rak keseli babatda iş alyp barýan, ABŞ-nyň esasy merkezleriniň biri bolan uly ylmy barlarglar, bilim we bejeriş merkezidir. NCCC jemgyýetçilik uçin niýetlenen täze maglumatlar kampaniýasynda, kitapçalarynda we plakatlarynda köpçüligi süýt mäziniň howply döremeleri, rak keseli barada habarly etmek maksady bilen limonyň şekilini ulandy.

Maglumatlar kampaniýasynyň esasy maksady – bilim derejesine garamazdan,jemgyýetiň ähli sosial gatlaklaryndan bolan aýal-gyzlary süýt mäzleriniň saglygyna gözegçilik etmekleriniň wajypdygyny ynandyrmakdyr.

HAJATHANA BARADA GYZYKLY MAGLUMATLAR

► Adam bir ýylyň dowamynda ortaça 2500 gezek hajathana barýar. Bu bir gije-gündizde 6-8 gezek bolup, wagt möçberinde adam ömrüniň 3 ýylyna barabardyr.

► Hajathananyň esasy ulanylýan enjamy bolan unitazyň ulanyş möhleti 50 ýyla deňdir.

► Dünýäde iň gymmat we kaşaň unitaz arassa gyzyldan ýasaldy. Ol Gonkgongyň zergärler federasiýasyna degişli bolup, dünýäniň dürli künjeginden syýahatçylaryň ünsüni çekmek üçin döredildi.

► Astronawtlar uçuş wagty hajathana talaplaryny nähili ýerine ýetirýärlerkä? Düzgün bolşy ýaly, adamyň bölünip çykmalary açyk kosmos güňişligine zyňylýandyr.

"Guraýan, ýarym gurak we gurak ýerlerde, adam işjeňligi ýa-da howanyň çalyşmagy sebäpli bolup geçýän ýer zaýalanmasyna çölleşme diýilýär".¹

Birleşen Milletler Guramasynyň
Çölleşmä Garşy Konwensiýasy.

Adam işjeňliginiň ene topraga ýetirýän zyýany kän. Has takygy, ykdysady we senagat işjeňligi sebäpli ýer togalagy öň hiç haçan bolmadyk ýer zaýalanmasyna sezewar edilýär. Ýygnalan görkezijilere görä, ýylda 24 million tonna hasyl berip bilýän toprak ulanyşdan çykýp, gurak ýerleriň 10-20 %-i ýer zaýalanmasyna sezewar bolýandyr.