Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Siz arassaçylyk barada hemme zady bilýärsiňiz diýip pikir edýärsiňizmi? Onda biz sizi geň galdyrarys.
Biz her gün diýen ýaly arassalaýarys, ýuwýarys... Ýöne biz düşek daşylarydyr pižamany ýa-da gapjykdyr, el telefonynyň nähili ýygylykda ýuwlup-süpürilmelidigini nähili kesgitlemeli? Adatça biz tämizleýiş işlerini endik edişimize görä wagtymyz bolanda ýa-da ene-atalarymyzyň başda öwredişleri ýaly ýerine ýetirýäris. Ýöne bu çäreler hemişe dogry ýerine ýetirilmeýär. Bu babatda ekspertler şeýle maslahatlary berýärler.
- 3880 gezek okalan
"Adamyň ruhyny bejermezden,
5-nji synpa ýaňy geçipdim. Täze bellenen türkmen dili we edebiýaty mugallymymdan ilkinji bäşligi aljak bolup öý iş berlen uzyn goşgyny ýat tutup bardym. Uly hyjuw we tolgunma bilen öňe çykyp, potolokdan gözümi aýyrman, goşgyny labyzly aýdyp berdim. Özümden göwnüm hoşdy. Sapagyň soňunda ýyrşaryp, mugallyma baha goýdurmaga gündeligimi berdim. Olam çala ýylgyrdy-da: "Gynansamam mende saňa baha ýok. Potologa aýdyp berdiň. Goý mynasyp bahanam şol goýsun" diýip, otagdan çykyp gitdi. Şodur-şodur potolok bilen aramy üzdüm.
Tomus günleriniň gelmegi bilen biziň her birimizde suwa ýakyn bolmak, suwa düşüp öz bedeniňi sowatmak we suwuň şypa beriji häsiýetinden peýdalanmak islegi döreýär. Ynha sonda, biz ýörite gurnalan suw howuzlaryna barmaga ymtylýarys. Ýöne olardan peýdalanan wagtyňyz hem saglyk üçin zyýanly ýagdaýlaryň döräp biljekdiginden habarly bolmalydyr.
BMG-nyň 2014-nji ýylda beren hasabatyna görä, bu gün dünýä ilatynyň 54%-i şäherlerde ýaşaýar. Merkezi Aziýanyň 65.5 milliondan gowrak ilatynyň 43.8%-i şäher sebitlerinde ýaşaýarlar. UNDESA-ň çaklamasyna görä, 2050-nji ýyla çenli Merkezi Aziýanyň ilaty 80 milliondan geçip, onuň 55.2%-i şäherlerde ýaşar. Bu ösüşe, ýagny adamlaryň köpçülikleýin şäherlere ýa-da şäher sebitlerine göçmegine, ýaşamagyna we işlemegine urabanizasiýa diýilýär. Şäherler dürli ugurlar boýunça öz mümkinçilikleri bilen, galybersede şäheriň dolandyrylmagy üçin gerekli iş ýerlerini doldurmak üçin ilaty oba ýerlerden özüne çekýär. Adamlaryň şäherlere göçmekleri bolsa, goşmaça lukmançylyk hyzmatlaryna bolan talaplary, islegleri artdyrýar, arassaçylyk, sanitariýa bilen bagly meseleleriň ýuze çykmagyna sebäp bolýar. Bu bolsa öz gezeginde jemgyýetde saglyk bilen bagly kynçylyklary, ýaramaz ýagdaýlary döredýär.
Biziň günlerimizde uky bozulmalary giňden ýaýran kynçylyklaryň hataryna degişli edilýär. Ýer Togalagynyň ýaşaýjylarynyň arasynda uly adamlaryň 8-15%-i ukysynyň bozulmalaryna arz etse, olaryň 9-11%-i uklama üçin niýetlenen dürli serişdeleri ulanýarlar. Bu görkeziji has hem ýaşuly adamlaryň arasynda ýokarydyr. Uky bozulmalary islendik ýaşda duş gelip, her ýaş toparlary üçin mahsus bozulmalaryň görnüşleri bolýar. Ýerine buşukma, gijeki gorkular çagalarda duş gelse, aşa ukuçyllyk ýa-da ukusyzlyk ýaşululara has mahsus bolup durýar. Emma käbir uky bozulmalary çagalyk döwründen başlanyp, ömrüniň dowamynda adamyny yzarlap biler, mysal üçin narkolepsiýa ýagdaýy.
"Men bilimi diňe bir öz tejribämden alman, başgalaryň tejribesinden hem alýaryn" diýip Lýudwig Witgenşteýn awstriýaly filosof belläpdir. Elbetde, saýtymyz üçin wajyp bolan, saglyk, sagdyn ýaşaýyş, ekologiýa we ekologik saglyga degişli meseleleriň çözgüdini daşary ýurtly we bize ýakyn ýerleşýän ýurtlardaky döwürdeşlerimiziň öz ýaşaýan sebitlerinde çözüşleri, alyp barýan işleri, toplan tejribeleri barada bilme biz üçin hem peýdaly bolardy. Biziň şu günki söhbetdeşimiz, Özbegistanda maýyplyk meseleleri boýunça bilermen, programmalaryň konsultanty Mir Bek biziň habarçymyzyň soraglaryna jogap berýär.
Täze iş ýere gelenimizde, ol ýerde nähili adamlaryň işleýändigi we olaryň özara gatnaşyklary barada biz birbada bilip bilmeýäris. Käbir adamlar diýseň ýeňillik bilen iş kollektiwine goşulyp, özüni öňden bäri işläp gelýän ýaly alyp barmaga başarýarlar. Olar işgärler bilen basym dil tapyp, goşulyşýarlar. Emma gynansakda, hemme adamlarda beýle aňsat ýakynlaşma endigi duş gelmeýär. Şonuň üçin hem, täze edaranyň gapysyny açanymyzda biziň köpümizi bir sorag alada goýýar "Men nädip gysga wagtyň içinde iş kollektiwine goşulyşyp bilerin?"
