Adamyň iýýip-içýän zatlarynyň onuň durmuşyna, saglygyna gönüden-göni täsir edýändigi ählimize belli hakykat. Bu, elbetde, jyns gatnaşyklaryna hem degişlidir.

Adamlar ertirden agşama çenli iş bilen meşgullanyp, gije diňe süýji uky barada arzuw edýärler. Jyns gatnaşyklaryna bolan höwes peselmek bilen bolýar, ýadawlyk, dartgynlyk höküm sürüp başlaýar. Şeýle ýagdaýlarda afrodiziaklar kömege gelýär. Ösen ýurtlarda adamlaryň jyns gowşaklygyna garşy ulanylýan serişdelere köp pul harçlanylýar. Mysal üçin, Germaniýada seksual biperwaýlylyk bilen göreşe 17 million marka sarp edildi. Amerikada bolsa ilata afrodiziaklary satyn almak üçin, ýylyň dowamynda 300 müň resept ýazylyp berildi.

Eger aýal seksual gatnaşykda kynçylyk çekýän bolsa, onuň sebäbi nämedekä? Bu ýagdaý lukmana ýüz tutmaga esas döredýärmikä?

"Aýal seksuallygy" düşünjäniň tebigatyna doly göz ýetirme başardarmyka? Hatda seksologiýanyň "soltany" bolan Z. Freýd hem, erkek seksuallygynyň adatylyklara baýdygyny bellese-de, aýal seksuallygyň tebigaty onuň üçin çözüp bolmajak bir tapmaça bolupdyr.

Ýöne Z. Freýd XIX we XX asyrlaryň sepgidinde ýaşapdy. Belki, ondan bäri köp zat üýtgändir...

Adamzat bireýýämden bäri derman serişdeleriň "guluna" öwrüldi. Siz  geň galýarsyňyzmy?! Biz öz gündelik aladalarymyza gümra bolup, öz bedenimiziň ýagdaýyna üns bermegi ýatdan çykarýarys ýa-da oňa  wagt hem tapmaýarys.

Derman gerdejigi ýa-da sanjymy bilen az wagtyň içinde öz saglygymyzy dikeltmäge çalyşýarys. Başga birleri bolsa, tersine, öz bar ünsüni we wagtyny saglygyna bagyş edip, şol maksadyň ugrunda islendik dermany kabul etmäge taýyn bolýarlar.

Säher çaglary maşklary ýerine ýetirmäge, agşamlaryna bolsa ukusyzlyk kösemez ýaly gezelenç etmäge ýaltanýarys. Owadan gutujyklarda dürli-dürli witaminler, iýmit goşundylary satylýarka, ýaramaz iýmitlenmeden saklanyp, peýdaly tagamlary taýynlama nämä gerek?

Siz özüňizi oňaýsyz duýýarsyňyzmy? Onda, ýylgyryň! Siziň şol bada şähdiňiz açylar. Gülmäge çekinmäň. Gülki siziň durmuşyňyzy we saglygyňyzy gowy tarapa özgerder.

Şadyýan we mährem gülki keýpiňi göterýär. Gülmegi halaýan adamlar seýrek syrkawlaýarlar, olar gaharlanmaýarlar we ruhuçökgünligiň nämedigini bilmeýärler.

Asuda gije... Gijäniň mylaýym şemaly ýüzümizi sypalaýar. Ýyljak düşegimizde iki ýana agynyp hem-de bedenimiziň her öýjüginden syzyp çykýan ýadawlygy duýup, süýji ukynyň bizi maýyl ederine garaşýarys.Ýöne uky bizi bendilige almaga howlukmaýar. Uklamak üçin biz her zat edýäris! Bir ýerde  sanalýan zat (sanlar, goýunlar, piller, tutynyň gülleri, halynyň gölleri...) bolsa, sanap çykýarys, ýöne şonda-da uky golaýymyza-da gelmeýär. Ukusyzlyga garşy jadyly dermanlar bolaýmaly ahyry! Ýöne zyýanly täsiri bolmadyk ýekeje-de uky derman ýok. Şonuň üçin-de, uklamagyň başga-da usullarynyň  bardygyny Siziň dykgatyňyza ýetirmek isleýäris.

"Adam iýmek üçin ýaşamaýar, ol ýaşamak üçin iýýär"

Sokrat

Köp ýyllaryň dowamynda adamyň bedenindäki ýag dokumalaryň artykmaç mukdarda bolmagy sagdynlygyň alamaty diýip hasaplanýardy, çenden aşa semizlige bolsa kosmetiki kemçilik hökmünde garalýardy. Emma uzak wagtlap geçirilen barlaglaryň netijesinde beden agramy kada gabat gelýänlere garanyňda aşa semiz adamlaryň ýaşaýyş ömrüniň azalýandygy (ortaça 7 ýyl) anyklanyldy. Artykmaç semizlik bilen bedende: ýürek keselleri, süýjikesel, arterial gipertoniýasy, warikoz keselli, bogun artrozy, damarlaryň aterosklerozy hatda onkologiki keseller hem peýda bolmak howpy döreýär. Häzirki döwürde aşa semizligiň döremeginiň sebäpleri köpdür. Bular – nesil yzarlamak faktory, sosial derejesi, psihologiki meseleler we güýçli nerw dartgynlygy, fiziki işjeňligiň pesligi we ýagly önümleri çenden aşa köp iýmek bilen bagly nädogry durmuş ýagdaýydyr. Biziň şertimizde ýokary ýokumly et-ýag önümlerinden taýýarlanan tagamlardan mazaly doýanyňdan soň fiziki herekediň ýetmezçiligi semizligiň esasy sebäpleriniň biridir. Bu sebäpleriň netijesinde çylşyrymly biohimiki reaksiýalaryň täsiri bilen bedende ýag dokumalalarynyň mukdary köpelýär.

Ekologiýa degişli meseleler soňky döwürde çynlakaý üns berilmegi talap edýär. Nesillerimiziň sagdyn, bagtyýar geljegi üçin bu meseleleri çözmek örän ähmiýetlidir. Ýöne şeýle global meseläni çözmek üçin ilki bilen adaty gigiýeniki çäreleriň hususy we  jemgyýetçilik ýerlerinde berjaý edilmegi zerurdyr. Ösen ýurtlarda arassaçylyk babatda uly alada edilip, degişli kanunlar, kararlar çykarylýar, olaryň durmuşa ornaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Munuň esasy sebäbi bolsa epidemiologik meseleleriň döremeginiň gigiýeniki meseleler bilen gönüden-göni baglanyşygyndadyr.

Rahat, asuda, sagdyn durmuş öýden başlanýar. Bir gije-gündiziň dowamynda adam ortaça 10-14 sagat öýde bolýar. Çagalar, garrylar we syrkaw adamlar bolsa ondan hem uzak wagty öýde geçirýärler. Öý adamyň ygtybarly galasydyr. Biziň her birimiz  diňe öz öýümizde rahat, arkaýyn hereket edip, özümizi erkin duýýarys. Adam işden ýadap gelende öýde ýadawlyk, emosional we fiziki dartgynlylyk azalar ýaly, öz ýaşaýan ýeriniň  rahat bolmagyny isleýär. Elbetde, munuň üçin otaglaryň owadan bezelmegi, olarda ähli oňaýlyklaryň bolmagy, arassalygy örän ähmiýetlidir. Ýöne her bir ýaşaýyş otagyň belli sanitar-gigiýenik talaplara laýyk bolmagy hem hökmandyr. Öýüň içi ýagty, gury, giň, gyşyna ýyly we tomsuna salkyn bolmaly. Dogry we talabalaýyk salnan jaý uzak wagt abatlaýyşa mätäç bolmaýar. Şeýle jaýda ýaşaýan adam sagdyn, işjeň, şähdaçyk bolýar.

Göwreliligiň gormonal öňüni alyş serişdeleri (gormonal kontrasepsiýa) – iň netijeli we ýygy ulanylýan usullaryň biri bolup, dünýäde 120 mln-dan gowrak aýal bu usuldan peýdalanýandyrlar. Dogry ulanylan halatynda onuň netijeliligi 99,9%-e deňdir.

Kontrasepsiýa üçin ulanylýan serişdeler öz düzüminde aýal jyns gormonlary bolan estrogeni we gestageni saklaýandyrlar. Häzirki zaman gormonal serişdeleriniň ýaramaz täsirliligi ýokdur we olary lukmanyň gözegçiligi astynda 6-12 aýlap kabul edip bolýandyr.

Biz nirede we haýsy çäklerde ýaşaýandygymyza garamazdan, daşky gurşawyň ekologiki ýagdaýy saglyk ýagdaýymyza öz täsirini ýetirip, bedenimizi belli bir derejede zyýanly maddalar: zäherli gazlar, agyr metallar, nitratlar, derman serişdeleri we ş.m. bilen zäherleýändir. Bu zyýanly maddalar bedenimize howa, suw, iýmit arkaly aralaşýandyr. Mundan başga-da, biz köplenç şol bir zatlary iýmäge endik edip, maşgalada adat bolan  tagamlaryň "çäklerinden" seýrek çykýarys. Biz doýmak üçin, köp iýýäris, uzak aralyklary geçmek üçin ulag serişderelinden peýdalanýarys. Umuman, köp iýip, az hereket edýäris. Şeýlelikde, biz kem-kemden diňe aşgazan – içege ulgamyna däl, eýsem ýürege, gan damarlaryna – tutuş bedenimize agram salýarys. Bedenimiz iýmiti doly özleşdirip bilmänsoň, bedendäki madda alyş-çalyş ýagdaýy bozulyp, bedenimiz "zibilhana" meňzäp başlaýar. Bu "zibiller" tutuş bedenimizi zäherläp, bedeniň kesele garşy durma ukybyny peseldýär. Şonuň üçin-de, biz öz bedenimizi şeýle "zibillerden" wagtal-wagtal arassalap durmalydyrys. Şeýle arassalaýyş çäreleriň biri-de agyz beklemeklikdir.  Biz şu makalamyzda agyz beklemeklige dini nukdaýnazaryndan däl-de, onuň adam bedenine we ruhy ýagdaýyna edýän täsiri barada gürrüň etmekçi.