Okyjydan sorag:

Salam. Men 19 ýaşymda (gyz). Men hiç wagt seksual oýanma duýmadym. Seksual duýgulary oýaraýmaly ýagdaýlar köp başymdan geçdi. Ýöne seksual oýanma ýok. Bu ýagdaý meniň akyl saglygyma we gatnaşygyma zyýan ýetirýär. Bu bir kadasyzlykmyka? Kömek edip bilersiňizmi?

Jynsy gatnaşyga giresiň gelmese ondan ýüz öwürmegiň iň ýönekeý ýoly "Ýok" diýmekdir. Bedeniň bilen bagly ähli zatlarda soňky karara özüň gelmelisiň. Eger öň jynsy gatnaşykda bolan bolsaňam, "bolýa" diýen bolsaňam, islendik wagtda pikiriňi üýtgedip, "dur" ýa "ýok" diýip bilersiň. Ýoldaşyň hem seniň kararyňa hormat goýmalydyr.

Biz Saglykda 10 ýyldan bäri klimatyň üýtgemegi barada halkara guramalardan hasabatlary we maglumatlary terjime edip, okyjylarymyza ýetirip gelýäris. Biz sebitimizde we ýurdumyzda klimatyň uýtgemegini ýiti we gaýragoýulmasyz mesele hasaplaýarys. Şonuň üçin, Bütindünýä Bankynyň şu hasabatyndan türkmenistanly okyjynyň bilmeli maglumatlaryny türkmen diline geçirdik. Şu wagt bu hasabat we maglumatlar diňe iňlis dilinde elýeter.

AIW-ýokançlygyna barlagy degişli Saglyk öýleriňiziň ginekologiýa we urologiýa otaglarynda, deri-weneriki merkezinde we ýaşaýan şäheriňiziň AIDS Merkezinde geçip bolýar.

AIW-ýokançlygy öpüşmek arkaly ýokuşyp bilmeýär. Çünki tüýkülikde onuň ujypsyz mukdary saklanyp, ol wirus göterijiligine getirip bilmeýär. Şeýle hem, tüýkülikde saklanýan ferment wirusy gowşatmaga kömek edýär.

UNICEF Türkmenistanyň täze wideosyna syn

Biz Saglykda "Çagaň bilen wagt geçir, terbiýesine gatnaş" diýenimizde käbir erkek okyjylarymyz "Saglyk, wagt ýok, men gazanç etmeli! Giň ýeriň gürrüňini edýäň" äheňinde jogap berýärler. Yzygideli barlaglar we ylmy faktlar atalyk mähri ýetmedik çagalaryň hem, çagalaryna mähir bermedik kakalaryň hem, ömrüniň gysga bolup, emosional we fiziki saglyk meselelerine sezewar bolýandygyny görkezýär. Muňa seretmezden, okyjylarymyzyň saldamly bölegi bu çagyryşa müňkürlik bilen garaýarlar. Biz şu hepde UNIСEF-iň hem bu il bähbitli işe goşulandygyna begendik.

AIW (adamynyň immunodefisit wirusy, rusca ВИЧ) – adama ýokuşanda AIW-ýokançlygy keseli ýüze çykýar.

AIDS (rusça СПИД) – bu AIW-ýokançlygynyň iň soňky tapgyrydyr. AIDS keselinde immun ulgamynyň bozulandygy we ýokançlyklara garşy göreşip bilmeýändigi üçin adam her dürli agyr ýokançly keseller bilen keselleýär.

Uçuk (gerpes) – wirusly kesel bolup, özboluşly toppaklaýyn düwmejikli örgünleriň derä we nemli örtüklere örmegi bilen häsiýetlidir. Köplenç bu wirus derini, gözleri, daşky jyns agzalary zeperlendirýän bolsa, has agyr ýagdaýlarda merkezi nerw ulgamy hem şikeslendirip bilýändir.

Adamda uçuk wirusynyň 8 sany görnüşi gabat gelýändir. Onuň I (ýönekeý uçuk) görnüşi agzyň töweregini zeperlendirse, II görnüşi jyns agzalaryň uçukly zeperlenmeleriniň sebäbi bolýar. Ýokançly mononukleaz, garamyk, gurşawly lişaý ýaly ünsi we bejergini talap edýän keselleri hem uçugyň görnüşleri döredýändir.

Adatça jynshananyň ýiti ysy bolmaýar. Ýaramaz, ýiti ysyň döremegi ýokançlyklaryň täsiri bilen sowuklama keselleriň döreýändiginden habar berýär:

Balygyň ysy – jynshananyň kadaly bakteriýalar toplumynyň düzüminiň bozulandygyndan habar berýär we bu ýagdaý "bakterial waginoz, jynshananyň disbakteriozy" diýlip atlandyrylýar. Bu ýagdaý gardnerella diýilýän bakterialar köpelende ýüze çykýar.

Gatygyň ýa-da turşan süýdiň ysy ýaly turşumtyl ys – kömelejikleriň täsiri bilen kandidoz keselinde döreýär. Bölünip çykmalar ak, digir-digir görnüşde bolup, jyns agzalarynda gijileme döredýär.

King Korona bilen Miss Information wirus we nädogry habarlar ýaýradyp, ýer ýüzüni ýumurmagyň kül-külüne düşýärler. Supergeroýlar Maska we Gigiýena olaryň bet pygyllary barada eşidýärler we Adamlary halas etmegiň ugruna çykýarlar.