Häzirki wagtda dermanhanalarda we söwda dükanlarynda prezerwatiwleriň dürli görnüşleri satylýandyr. Olar öz öndürijisi, hili, ululygy, reňki boýunça tapawutlanyp bilerler. Hatda düýgurlylygy ýokarlandyrmak maksady bilen olaryň ýüzi halkalysy, digir-digirlisi, ýörite yslysy hem öndürilýär.

Prezerwatiwleriň kiçi, orta we uly ölçegdäki görnüşleri tapawutlandyrylýandyr. Uly prezerwatiwleriň gatnaşyk wagty sypyrylyp gaçmagy, kiçileriň bolsa ýyrtylmagy mümkindir. Ölçegleri seljermek üçin prezerwatiwler satyn alnanda onuň gabynyň arka tarapyna seredip, ýazylan maglumat bilen tanyşmalydyr.

Zenanlar üçin ulanmaga niýetlenen prezerwatiwler edil erkek prezerwatiwleri ýaly lateksden ýa-da poliuretandan edilýändir. Aýal prezerwatiwleri iki gapdaly maýyşgak halkadan ybarat, jynshanany ýadyňa salýan rezin turbajyk görnüşli serişdedir. Onuň bir tarap halkasy ýapykdyr we ol tarapy ýatgynyň boýunjygyna geýdirilip, erkek öýjükleriniň ýatga düşmeginiň öňi alynýandyr. Beýleki tarapy bolsa jynshanadan daşyna çykarylýp, uly jyns dodaklaryň üstünde goýulýandyr. Aýal prezerwatiwlerini jynshana bir aýagyňyzy oturgyjyň üstünde goýup salmak oňaýly bolýandyr. Ol jynshana doly salnandan soň, ony barmak bilen barlap görmek gerekdir, çünki onuň jynshanada towlanmagy mümkin.

Jynsy gatnaşygyň öňýanynda gorag serişdesiniň görnüşi we ulanma düzgüni barada maslahatlaşmak peýdaly bolup, siziň biri-biriňize düşünýandigiňiziň alamaty bolup biler.

Köp erkek adamlar (ýaş oglanlar hem) prezerwatiwiň geýilmeginiň, gatnaşykda düýgurlylygyň peselmegine getirýändigi bilen baglanyşdyrýarlar. Bu pikire garşy sen häzirki öndürilýän prezerwatiwleriň has ýuka görnüşde bolup, duýgurlylyga täsir etmeýändigi baradaky maglumaty orta atyp bilersiň. Onsoňam, göwreliligiň galyp, sen abort ýaly howply lukmançylyk çäresini başdan geçirme ähtimallygynyň prezerwatiw geýmeden has agyr gelýänini bellemeli we düşündirmeli.

Kafeler, restoranlar, bazarlar, naharhanalar, we barlar – hiç bir plastiksiz!

Häzirki wagtda, ýurdumyzyň kafelerinde we restoranlarynda bir gezek ulanylýan plastik gap-gaçlar we plastik paketler diýseň köp gabat gelýär. Içgileriň ýany bilen plastik turbajyklar, naharyň ýany bilen bolsa plastik gap-gaçlar berilýär. Eger siz galan nahary ýanyňyz bilen alyp gitmekçi bolsaňyz, ony penopolistiroldan (ýylylygy uzak saklaýan) ýasalan guta salyp, plastik pakede dolap berýärler.

Köpçülik bolup iýip-içilýän ýerleriň iýmitdir içgileri müşderileriň ýanlary bilen alyp gelen gaplaryna goýup bermegini nädip gazanyp bolarka? Ýewropa ýurtlarynda, ABŞ-da, Kanadada, Awstraliýada bu medeniýete gabat gelseň bolýar. Emma, biziň ýurdumyzda, adamlaryň plastigiň zyýanlaryndan habarsyzdygy sebäpli, heniz beýle medeniýet ýok.

Prezerwatiwler jynsy gatnaşyklary arkaly geçýän köp ýokançlyklardan  (meselem, AIW, sözenek, hlamidioz, trihomoniaz we baş) gorap bilýändir. Ýöne jynsy agzalaryň daşyna ýaýrap, adaty galtaşmadan geçip biljek ýokançlyklardan we mugthorlardan gorap bilmeýär: gasyk biti, galtaşykly mollýusk, adamyň papilloma wirusy, gijilewük.

Türkmençilikde biraz wagt görüşmedik tanyşlaryňa ýa-da garyndaşlaryňa duşulanda "A gyz, semräpsiň-le!" ýa-da "Näme beýle gün-günden horlanýaň?" ýaly jümleleri häli-şindi eşidip durýarys. Sen şeýle sözleriň olary eşidýäne we aýdýana edip biljek täsirler barada oýlanyp görüpmidiň?

Sosial mediýanyň durmuşymyza berk ornaşmagy bilen, beden we daşky görnüş baradaky meseleler has hem ýitileşdi. Häzirkizaman jemgyýetimizde ýörgünli käbir "standartlar" sebäpli, ýaşlaryň we ýetginjekleriň arasynda birek-biregi kemsitme we çetleşdirme meselesi hem gitdikçe köpelýär.

Keselleriň ýokuşma howplulygy oral jynsy gatnaşyklarda, adaty jynsy gatnaşyklardaky ýaly ýokary bolmasa-da, belli bir derejede howplylyk saklanýandyr. Eger agyz boşlugynyň nemli bardasynda ýaralar, kesikler bar bolsa, ýokuşma howpy has hem ýokarlanýandyr. Oral jynsy gatnaşyklarda merezýeliň (siflis), uçugyň, adamyň papilloma wirusynyň ýokuşmagy ähtimaldyr.

Näme üçin Gazagystan suisid (janyňa kast etmek) boýunça öňde barýar? 1-nji bölüm. Çagalar we ýetginjekler. Dokumental film. – Почему Казахстан в лидерах по суицидам? Часть1. Дети и подростки.

Saglygyň redaksiýasy bu filmi ene-atalara, mugallymlara we psihologlara görmegi maslahat berýär.

Bu filmde çagalaryny ýitiren ene-atalar we maşgala agzalary başdan geçirenlerini gürrüň berýärler. Çagalaryny ýitiren ene-atalaryň köpüsi "Hiç zat duýdurmaýardy. Ähli zat gül ýalydy" diýýärler. Filmde psihloglar nähili alamatlara (ýetginjegiň daş keşbine, hereketlerine, duýgularyna) üns bermelidigini düşündirýärler. Şeýle-de, film nesilleriň (ene-atalar we çagalar) arasyndaky aratapawutlary düşündirmäge synanyşýar. Suisidiň ähli maşgala agzalarynyň fiziki we ruhy saglygyna we bütin jemgyýete ýetirýän täsiri bellenilýär. Filmde psihologlaryň sanynyň azlygyndan we elýetersizliginden hem söz açylyp, mekdeplerde edip boljak işleriň üstünde durup geçilýär. Filmde şeýle düşünjeler berilýär.

Prezerwatiw kanun boýunça näçe ýaşdan berlip (satylyp) başlanýar?

Prezerwatiwler kanun boýunça dermanhanalarda 18 ýaşdan satylyp başlanýar. Ýöne käbir hususy dermanhanalardan, şeýle hem dükanlardan ony 14 ýaşdan satyn alyp bolýandyr.

Gadyrly okyjylar,

Bize ýaş adamalardan we ene-atalardan jynsy terbiýä haýsy ýaşda we nädip çemeleşmelidigi barada soraglar gelip gowuşýar. Olaryň isleglerini kanagatlandyrmak maksady bilen, biz Ýewropa üçin neşir edilen "Jynsy Terbiýe Standartlarynynyň" kän soralýan soraglara berilýän jogaplary türkmen diline terjime etdik. Aşakdaky matrisada çagany haýsy ýaşda nähili mowzuklar bilen tanyşdyrmagyň gysgaça beýany hödürlenýär.