Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Adamzadyň ýaşaýşynyň her bir pursady özüçe ajaýypdyr. Şonuň bilen birlikde her bir ýaşyň öz aýratynlyklary, öz kynçylyklary bar. Ýetginjeklik döwri hem bu meselede çetde durmaýar. Ol iň uzak geçiş döwri bolup, ençeme fiziologiki we psihologiki üýtgeşmeler bilen häsiýetlendirilýändir. Ýetginjeklik döwründe şahsyýet güýçli depginde ösüp başlap, onuň gylyk-häsiýetiniň we dünýägaraýşynyň esasy taraplary emele gelýändir.
Psihologiki sözlükde: "Ýetginjeklik döwri – çagalyk bilen uly, kämil adam bolma döwrüniň arasyndaky ösüş tapgyry. Ol jynsy taýdan ýetişmek we ulularyň durmuşyna gadam basmak bilen bagly üýtgeşmeler bilen häsiýetlendirilýär" – diýip bellenilýär.
- 6398 gezek okalan
Adamzat bireýýämden bäri derman serişdeleriň "guluna" öwrüldi. Siz geň galýarsyňyzmy?! Biz öz gündelik aladalarymyza gümra bolup, öz bedenimiziň ýagdaýyna üns bermegi ýatdan çykarýarys ýa-da oňa wagt hem tapmaýarys.
Siz özüňizi oňaýsyz duýýarsyňyzmy? Onda, ýylgyryň! Siziň şol bada şähdiňiz açylar. Gülmäge çekinmäň. Gülki siziň durmuşyňyzy we saglygyňyzy gowy tarapa özgerder.
Asuda gije... Gijäniň mylaýym şemaly ýüzümizi sypalaýar. Ýyljak düşegimizde iki ýana agynyp hem-de bedenimiziň her öýjüginden syzyp çykýan ýadawlygy duýup, süýji ukynyň bizi maýyl ederine garaşýarys.Ýöne uky bizi bendilige almaga howlukmaýar. Uklamak üçin biz her zat edýäris! Bir ýerde sanalýan zat (sanlar, goýunlar, piller, tutynyň gülleri, halynyň gölleri...) bolsa, sanap çykýarys, ýöne şonda-da uky golaýymyza-da gelmeýär. Ukusyzlyga garşy jadyly dermanlar bolaýmaly ahyry! Ýöne zyýanly täsiri bolmadyk ýekeje-de uky derman ýok. Şonuň üçin-de, uklamagyň başga-da usullarynyň bardygyny Siziň dykgatyňyza ýetirmek isleýäris.
Ekologiýa degişli meseleler soňky döwürde çynlakaý üns berilmegi talap edýär. Nesillerimiziň sagdyn, bagtyýar geljegi üçin bu meseleleri çözmek örän ähmiýetlidir. Ýöne şeýle global meseläni çözmek üçin ilki bilen adaty gigiýeniki çäreleriň hususy we jemgyýetçilik ýerlerinde berjaý edilmegi zerurdyr. Ösen ýurtlarda arassaçylyk babatda uly alada edilip, degişli kanunlar, kararlar çykarylýar, olaryň durmuşa ornaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Munuň esasy sebäbi bolsa epidemiologik meseleleriň döremeginiň gigiýeniki meseleler bilen gönüden-göni baglanyşygyndadyr.
Rahat, asuda, sagdyn durmuş öýden başlanýar. Bir gije-gündiziň dowamynda adam ortaça 10-14 sagat öýde bolýar. Çagalar, garrylar we syrkaw adamlar bolsa ondan hem uzak wagty öýde geçirýärler. Öý adamyň ygtybarly galasydyr. Biziň her birimiz diňe öz öýümizde rahat, arkaýyn hereket edip, özümizi erkin duýýarys. Adam işden ýadap gelende öýde ýadawlyk, emosional we fiziki dartgynlylyk azalar ýaly, öz ýaşaýan ýeriniň rahat bolmagyny isleýär. Elbetde, munuň üçin otaglaryň owadan bezelmegi, olarda ähli oňaýlyklaryň bolmagy, arassalygy örän ähmiýetlidir. Ýöne her bir ýaşaýyş otagyň belli sanitar-gigiýenik talaplara laýyk bolmagy hem hökmandyr. Öýüň içi ýagty, gury, giň, gyşyna ýyly we tomsuna salkyn bolmaly. Dogry we talabalaýyk salnan jaý uzak wagt abatlaýyşa mätäç bolmaýar. Şeýle jaýda ýaşaýan adam sagdyn, işjeň, şähdaçyk bolýar.
Biz nirede we haýsy çäklerde ýaşaýandygymyza garamazdan, daşky gurşawyň ekologiki ýagdaýy saglyk ýagdaýymyza öz täsirini ýetirip, bedenimizi belli bir derejede zyýanly maddalar: zäherli gazlar, agyr metallar, nitratlar, derman serişdeleri we ş.m. bilen zäherleýändir. Bu zyýanly maddalar bedenimize howa, suw, iýmit arkaly aralaşýandyr. Mundan başga-da, biz köplenç şol bir zatlary iýmäge endik edip, maşgalada adat bolan tagamlaryň "çäklerinden" seýrek çykýarys. Biz doýmak üçin, köp iýýäris, uzak aralyklary geçmek üçin ulag serişderelinden peýdalanýarys. Umuman, köp iýip, az hereket edýäris. Şeýlelikde, biz kem-kemden diňe aşgazan – içege ulgamyna däl, eýsem ýürege, gan damarlaryna – tutuş bedenimize agram salýarys. Bedenimiz iýmiti doly özleşdirip bilmänsoň, bedendäki madda alyş-çalyş ýagdaýy bozulyp, bedenimiz "zibilhana" meňzäp başlaýar. Bu "zibiller" tutuş bedenimizi zäherläp, bedeniň kesele garşy durma ukybyny peseldýär. Şonuň üçin-de, biz öz bedenimizi şeýle "zibillerden" wagtal-wagtal arassalap durmalydyrys. Şeýle arassalaýyş çäreleriň biri-de agyz beklemeklikdir. Biz şu makalamyzda agyz beklemeklige dini nukdaýnazaryndan däl-de, onuň adam bedenine we ruhy ýagdaýyna edýän täsiri barada gürrüň etmekçi.
Dünýä gymmatlyklarynyň içinde saglyk esasy orunlaryň birini eýeleýär. Biziň saglygymyza dürli faktorlar täsir edýär. Azyk harytlarynyň köpelmegi – iýmit bilen bagly keselleriň ýüze çykmagyna getirse, ahlak kadalarynyň bozulmagy, azgynlyk – AIDS keseli ýaly howply kesellere uçradýar. Spirtli içgileriň we temmäkiniň adam saglygyna ýetirýän zyýanyny dünýä epidemiýasyna deňemek bolar. Saglygy dikeltmek ugrundaky çäreler, adatça, keseliň alamatlary ýüze çykandan soň başlanýar. Bütündünýä saglygy goraýyş guramasy saglyk babatda ýüze çykýan meseleleri çözmek, olaryň durmuşa täsir edişini öwrenip, keselçiligi kemeltmek işleri bilen meşgullanýar. Guramanyň teklibine görä 1950-nji ýyldan bäri Bütündünýä saglyk güni geçirilip, 1948-nji ýyldan başlap ol her ýylyň 7-nji aprel güni bellenilýär. 2012-nji ýylda bu baýramçylyk "Garrylyk we saglyk" diýen temada we "Berk saglyk ýaşyňa ömür goşýar" diýen şygar astynda geçýär.
