Hatda nahardan soň gapyňda gysga wagtlyk gezmelemek hem, naharyň gowy siňmesine, gandaky şekeriň (glýukoza) sazlanmasyna we gije has gowy uky almaga kömek edýär.

Uly baýramçylyk möwsümi hem geldi. Indiki birnäçe hepdäniň dowamynda sen bol iýmitler bilen bezelen saçaklaryň başynda ençeme gezek agyr-agyr iýmeli bolup bilersiň. Emma welin, garnyňy ýazanyňdan soň oturyp başga zatlara güýmenmegi dowam etmäge derek, daşarda gysgajyk ýöriş edip gelseň-de özüňi duýşuňda uly üýtgeşikligi başdan geçirersiň.

Düwürtik diňe ýüzde çykmaýar. Gyzarmalar we düwürtikler bedeniň islendik ýerinde ýüze çykyp bilýär, olar esasanda arkada, döşde we gollaryň ýokarky böleginde köp duşýarlar. Bedendäki düwürtikler kä adamy gijäp ýa-da agyryp bimaza etseler, käbirlerinde ýygralyga sebäp bolýarlar.

"Diňe gyssagly jaň gelse jogap berýärin", "Sebäbi men tejribeli sürüji", "Diňe gelen hatlary barlaýaryn", "Diňe swetoforda durkam seredýärin…" ýaly sebäpleri ruluň başynda telefon ulanýan sürüjiler ýygy-ýygydan özlerini aklamak üçin berýärler. Emma welin, ulag sürýärkäň telefon ulanmagyň diňe bir bikanundygyny däl, eýsem seresaply sürüjiler bilen deňeşdireniňde heläkçilige uçramak ähtimallygyňy 240 esse artdyrýandygyny hem bilmelidiris.

Aýbaşydan galma tebigy hadysa bolup, her aýda gelýän aýbaşynyň soňlanandygyny habar berýär. Bu döwürde aýallyk ýumurtgalary kem-kemden ýumurtga öýjügini bölüp çykarmagy bes edýärler. Aýbaşydan galma adatça 45-55 ýaş aralygynda başlanýar we giňişleýin 3 döwre bölünýär:

"Ko-bagly adamlar başgalary özlerinden beter söýýärler" diýip, bu temada ýazlan esasy kitabyň awtory Melody Beattie belleýär. Ko-baglylyk (iň: codependency) çynyň bilen islemeýän zatlaryňa hem "hawa" diýmekligi, ähli zadyňy taşlap, betbagtlyga uçran ýoldaşyňy halas etmäge dyrjaşmagy ýa-da ýarawsyz dogan-garyndaşyň barada yzyny üzmän gaýgy etmegi öz içine alyp biler.

Köp adamlar demensiýanyň öňüni alyp bolýan keseldigine ynanmaýarlar, emma täze çykan hasabat demensiýanyň döremesine böwet bolup ýa-da ony gijikdirip bolýandygyny görkezdi.

Adamlaryň ömür dowamlylygy uzadygyça, dünýä ýüzünde demensiýa bilen ýaşaýanlaryň sany hem artýar. Şu ýyl The Lancet žurnalynda çap edilen demensiýanyň öňüni alyş, interwensiýasy we idegi boýunça hasabata görä, bejerilmedik körlük we ýokary holesterin demensiýanyň döremesi üçin töwekgellik faktorlarydyr.

Immun ulgamy (rus. – immunitet) – bedeni daşky gurşawyň dürli ýaramaz täsirlerinden (ýokançlyklar, allergenler) goraýan bedeniň goraglylyk ulgamydyr.

Bedeniň goraglylyk ulgamy iki görnüşde tapawutlandyrylýar: doga we gazanylan. Doga işleýän immun ulgamy tiz hereket edýär-bu ulgama degişli fagosit öýjükler, interferon, alawlama hadysanyň mediatorlary dörän näsazlygy duýup, onuň bilen göreşmäge başlaýarlar. Gazanylan immun ulgamynyň işi çylşyrymlydyr. Onuň işi kesgitlenen howpa garşy ýörite täsir etjek öýjükleri işläp çykaryp, soňundan ony ýok etmäge gönükdirilendir. Immun ulgamynyň bu görnüşi belli bir ýokançlygy "ýatda saklap", indiki gezek oňa duşulanda çalt göreşmäge mümkinçilik berýär. Şeýlelikde, gazanylan immun ulgamynyň "ýadynda" biziň bedenimiziň duşmanlarynyň hemme sanawy saklanylýar. Her adamda bu sanaw dürlüdir.

Deriň görnüşini we saglygyny goramagyň iň netijeli we aňsat ýoly günden goraýan kremi ulanmakdyr. Günden goraýan krem wagtly-wagtynda ulanylanda güne ýanmanyň, deri ragynyň we derä wagtyndan ir ýygyrt düşmesiniň öňüni alýar.

Ýalňyzlykda aşa köp wagt geçirmek beýnä-de, bedene-de agram salyp bilýär. Sosial çetleşmäniň (adamlar bilen az aragatnaşyk etmek) saglyga salýan howply günde 15 sany çilim çekmeklige barabardyr.

Ýaşymyz gaýdyşdygyça, bütin ömrümiziň dowamynda edinen maşgala agzalarymyz we dost-ýarlarymyz bilen üznüksiz aragatnaşygy saklamak kynlaşyp bilýär. Tapdan düşýänleriň, ýogalýanlaryň sany köpelip, uzakda ýaşaýanlar bilen gabatlaşyp durmak seýrekleşýär. Garramak öňüni alyp bolmaýan fiziki gowşaklyga eltýär we olaryň içine öýden çykmagy we adamlar bilen duşuşmagy çetinleşdirýän bozulmalar hem girýär. Meselem, eşidişiň, görşüň we ýadyň peselmegi sebäpli üýşmeleňlere gatnaşmak ýa-da başgalar bilen bile kino görmek we aýdym diňlemek ýaly güýmenjeleriň lezzeti gaçyp bilýär.